اسپرم سالم به صورت اکتسابی به دست نمی‌آید، بلکه فهمیدن موارد بهبود دهنده سبک زندگی می‌توانند به تقویت اسپرم و بهبود باروری منجر شوند. افرادی که قصد بچه‌دارشدن دارند امکان دارد درمورد سلامت اسپرم خود کنجکاو باشند. بهتر است موارد تاثیر گذار روی سلامت اسپرم را به خوبی بشناسید و سپس برای تقویت اسپرم خود اقدام کنید. در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا موارد تاثیر گذار روی سلامت اسپرم را بررسی کنیم.

چه چیزی سلامت اسپرم را تعیین می‌کند؟

سلامت اسپرم به عوامل متعددی بستگی دارد، مانند تعداد اسپرم، حرکات اسپرم و ساختار آن (مورفولوژی)، در ادامه مقاله به توضیح هریک از این عوامل خواهیم پرداخت.

تعداد اسپرم

باروری زمانی رخ می‌دهد که مایع منی خارج شده حین نعوظ حداقل شامل ۱۵ میلیون اسپرم در هر میلی لیتر باشد. میزان پایین اسپرم حین نعوظ احتمال باروری را به طور چشم گیری پایین می‌آورد، زیرا در این شرایط میزان کافی اسپرم برای بارور کردن تخمک وجود ندارد.

حرکات اسپرم

برای اینکه اسپرم قابلیت بارور کردن و رسیدن به تخمک را داشته باشد، اسپرم باید حرکاتی نیز داشته باشد؛ مانند حرکت در دهانه رحم و لوله‌های فالوپ. بارداری با حرکت حداقل ۴۰ درصد اسپرم‌ها ممکن می‌شود، اما در نظر داشته باشید این ۴۰ درصد میزان حداقلی است و هرچه تعداد بیشتری از اسپرم‌ها حرکت داشته باشند احتمال باروری بیشتر می‌شود.

ساختار اسپرم

شکل ساختاری اسپرم شامل سر بیضی شکل و دم بلند است، این شکل ساختاری به حرکت اسپرم کمک می‌کند. ساختار اسپرم به اندازه عوامل مهم دیگر برای باروری مهم نیست.

همچنین درمورد آزمایش اسپرم، بخوانید‍!

دلایل مشکلات باروری در آقایان

بیماری‌های مختلفی می‌توانند باعث ایجاد مشکلات در باروری آقایان شوند. این بیماری‌ها شامل موارد زیر هستند:

• مشکل در هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز
• مشکلات بیضه
• اختلالات حرکتی اسپرم‌ها

همچنین سن نیز نقش به سزایی در مشکلات باروری آقایان دارد. قابلیت حرکتی اسپرم‌ها و تعداد آن‌ها با بالا رفتن سن کاهش میابند که باعث مشکلات ناباروری به خصوص در افراد بالای ۵۰ سال می‌شود.

روش‌های تقویت اسپرم

روش‌هایی وجود دارند که افراد با انجامشان به صورت روزمره می‌توانند اسپرم خود را تقویت کرده و احتمال باروری را بیشتر کنند، این عوامل شامل موارد زیر هستند:

• تناسب اندام: برخی از پژوهش‌های انجام شده ثابت کرده‌اند که وجود اضافه وزن در افراد می‌تواند تعداد اسپرم را کاهش داده و جلوی حرکت اسپرم‌ها را بگیرد.
• رژیم غذایی سالم: استفاده از میوه‌ها و سبزیجاتی که دارای آنتی اکسیدان هستند می‌تواند به تقویت و سلامت اسپرم کمک شایانی کند.
• پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی: بیماری‌های مقاربتی مانند کلامیدیا و سوزاک می‌توانند باعث ناباروری در آقایان شوند. برای پیشگیری از دچار شدن به این بیماری‌ها می‌توانید از ابزار فیزیکی ضد بارداری مانند کاندوم حین رابطه جنسی استفاده کنید.
• کنترل استرس: استرس و اضطراب می‌تواند عملکرد جنسی را کاهش داده و در کارکرد هورمون‌های تولید کننده اسپرم اختلال ایجاد کند.
• داشتن فعالیت‌های بدنی: حرکات فیزیکی و ورزشی می‌توانند میزان آنزیم‌های آنتی اکسیدان را افزایش دهند که افزایش میزان این آنزیم‌ها می‌تواند باعث تقویت اسپرم شود.
• سیگار نکشیدن: افرادی که به صورت روزانه سیگار می‌کشند بیشتر در خطر کاهش میزان اسپرم هستند.
• خودداری از مصرف الکل: استفاده از الکل می‌تواند میزان تستوسترون را در آقایان کاهش دهد و کیفیت و تعداد اسپرم را تحت تاثیر قرار دهد.
• استفاده نکردن از روان کننده‌ها: با اینکه تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است، سعی کنید حین نعوظ از روان کننده‌ها استفاده نکنید.

شیمی درمانی و رادیوتراپی نیز می‌توانند تاثیر منفی و دائمی روی باروری داشته باشند. قبل از انجام رادیوتراپی و شیمی درمانی حتماً با پزشک خود در مورد امکان ذخیره اسپرم قبل از انجام این روش‌های درمانی مشورت کنید.

همچنین درمورد تعداد دفعات نرمال رابطه جنسی، بخوانید!

مکمل‌هایی که به تقویت اسپرم کمک می‌کنند

کمبود مواد مغزی و استرس اکسیداتیو می‌تواند روی تعداد اسپرم‌ها و کیفیت آن‌ها تاثیر منفی داشته باشد. استفاده از مکمل‌های دارویی مختلف می‌تواند با افزایش آنتی اکسیدان و جبران کمبود مواد مغزی و ویتامین‌ها کیفیت اسپرم را تقویت کند. مکمل‌های زیر می‌توانند کیفیت و تعداد اسپرم را تقویت کنند:

• ویتامین سی
• ویتامین ب ۱۲
• زینک
• ویتامین دی
• فولات
• CoQ10
• اسیدهای چرب امگا ۳
• لیکوپن

در ادامه مقاله به توضیح نفش هریک از موارد بالا در تقویت و تعداد اسپرم خواهیم پرداخت.

ویتامین سی

ویتامین سی جزو مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان‌ها است. برخلاف بقیه پستانداران، بدن انسان به طور طبیعی قابلیت تولید ویتامین سی را ندارد که برای جبران کمبود ویتامین سی باید از مکمل‌ها و مواد غذایی دارای ویتامین سی استفاده کنید. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که ویتامین سی می‌تواند تاثیر شایانی روی کیفیت اسپرم‌ها داشته باشد.

ویتامین B ۱۲

ویتامین B ۱۲ نوعی ویتامین پرو متابولیک است که با روش‌های مختلف روی تولید انرژی سلولی تاثیر می‌گذارد. وجود ویتامین B ۱۲ برای روند تولید اسپرم بسیار مهم است. پژوهشگران ثابت کرده‌اند که استفاده از مکمل‌های ویتامین ب ۱۲ می‌تواند روی سلامت و تعداد اسپرم تاثیر به سزایی داشته باشد.

زینک

زینک جزو مهم‌ترین مواد مغزی برای سلامت آقایان است. استفاده از زینک می‌تواند روی میزان تستوسترون، افزایش باروری و رشد سریع عضلات تاثیر زیادی داشته باشد. مقدار کم زینک در بدن می‌تواند باعث کاهش احتمال باروری شود.

ویتامین دی

ویتامین دی به دلیل اینکه هم جزو ویتامین‌ها حساب می‌شود هم جزو هورمون‌ها، اهمیت بسیاری در بدن دارد. وجود ویتامین دی می‌تواند مزایای بسیاری ازجمله افزایش احتمال باروری داشته باشد. از آنجایی که امروزه اکثر افراد دچار کمبود ویتامین دی هستند استفاده از مکمل‌های ویتامین دی برای بیشتر مردم مورد مهمی است.

ویتامین B9

فولات یا ویتامین B9 که از انواع ویتامین‌‌های بی به حساب می‌‌آید می‌تواند روی باروری تاثیر مثبتی بگذارد. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده از مکمل‌های فولات می‌تواند تعداد اسپرم را افزایش داده و کیفیت اسپرم را تقویت کند.

CoQ10

CoQ10 نوعی آنزیم داخل سلولی است که از اسپرم‌ها در مقابل استرس اکسیداتیو و دیگر عوامل کاهش دهنده کیفیت اسپرم مقابله می‌کند. آنزیم CoQ10 در مایع منی نیز یافت می‌شود و تعداد زیاد این آنزیم روی تعداد، کیفیت و بهبود تحرک اسپرم تاثیر مثبتی دارد.

اسیدهای چرب امگا ۳

امگا ۳ نوعی از اسیدهای چرب هستند که مزایای بسیاری برای بدن دارند. این نوع از اسیدهای چرب برای ساختار بسیاری از انواع سلول‌ها مانند سلول‌های اسپرم مفید هستند. تحقیقات نشان داده‌اند که مقدار کافی امگا ۳ می‌تواند احتمال باروری در آقایان را افزایش دهد.

لیکوپن

لیکوپن نوعی ماده مغزی است که به طور قابل توجهی در گوجه یافت می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که این ماده که رنگ قرمز روشن دارد می‌تواند تعداد اسپرم را به اندازه ۷۰ درصد افزایش دهد. پیشنهاد می‌شود استفاده روزانه از گوجه را در رژیم خود داشته باشید یا از مکمل‌های حاوی لیکوپن استفاده کنید.

کلام پایانی

داشتن یک سبک زندگی سالم و خودداری از عادت‌های نادرست می‌توانند کیفیت اسپرم و باروری را تقویت کنند. اگر شما در رابطه خود مشکلات باروری را تجربه کرده‌اید حتماً به پزشک متخصص برای بررسی ناباروری مراجعه کنید. متخصص ناباروری می‌تواند دلایل ناباروری را بررسی کرده و روش‌های درمانی خاصی را برای شما تجویز کند.