عفونت ادراری چیست؟

عفونت دستگاه ادراری یک نوع عفونت بسیار شایع در سیستم ادراری بیمار است. این اختلال می‌تواند هر بخشی از سیستم ادراری شما را درگیر کند. باکتری‌ها – به ویژه E. coli – شایع‌ترین علت UTI هستند. علائم شامل نیاز به دفع مکرر، درد هنگام ادرار کردن و درد در پهلو یا کمر است. آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند اکثر UTI‌ها را درمان کنند. دلیل آن که شیوع این بیماری در زنان نسبت به مردان بیشتر است، این می‌باشد که مجرای ادرار آن‌ها کوتاهتر از مردان است و به مقعد آن‌ها نزدیکتر است.

انواع عفونت‌های دستگاه ادراری در آقایان و بانوان

عفونت‌های دستگاه ادراری (UTI) یکی از مشکلات شایع بهداشتی هستند که بخش‌های مختلف دستگاه ادراری مانند: مثانه، کلیه‌ها و لوله‌های متصل به آن‌ها را درگیر می‌کنند. این بیماری انواع مختلفی دارد و شیوع آن در زنان معمولا بیشتر از مردان است. در برخی از بانوان، عفونت‌های دستگاه ادراری به صورت مکرر بروز پیدا می‌کنند و مشکلات جدی‌تری را برای زنان نبست به مردان به همراه دارند. درمان سریع و مناسب این عفونت‌ها برای جلوگیری از عوارض بعدی اهمیت زیادی دارد. عفونت‌های دستگاه ادراری به طور کلی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

• عفونت مثانه (سیستیت): این نوع عفونت که به عنوان UTI تحتانی شناخته می‌شود، معمولاً در مثانه و مجرای ادرار رخ می‌دهد. علائم این عفونت شامل درد یا ناراحتی هنگام ادرار، نیاز به ادرار کردن مکرر و ادرار کدر یا بدبو و التهاب مثانه است.
• عفونت کلیه‌ها یا حالب‌ها: این نوع عفونت که به عنوان UTI فوقانی شناخته می‌شود، کلیه‌ها و حالب‌ها (لوله‌هایی که کلیه‌ها را به مثانه متصل می‌کنند) را درگیر می‌کند. 

علائم عفونت دستگاه ادراری در آقایان و بانوان

عفونت‌های دستگاه ادراری (UTI) علائم مختلفی ایجاد می‌کنند که بسته به نوع و شدت عفونت متفاوت هستند. این علائم مربوط به دو نوع عفونت رایج به نام‌های عفونت مثانه و عفونت کلیه هستند و معمولاً به صورت درد، ناراحتی و تغییرات در الگوی ادرار ظاهر می‌شوند. در عفونت‌های دستگاه ادراری تحتانی (مثانه) علائم بیشتر در ناحیه پایین شکم و مجرای ادرار احساس می‌شود، در حالی که عفونت‌های دستگاه ادراری فوقانی (کلیه‌ها و حالب‌ها) ممکن است علائم شدیدتری مانند تب و درد در نواحی بالاتر بدن ایجاد کنند. علائم این بیماری عبارتند از:

• نیاز به ادرار کردن بیشتر از حد معمول
• درد یا ناراحتی هنگام ادرار کردن
• نیاز ناگهانی به ادرار
• تخلیه نشدن کامل مثانه
• درد در پایین شکم
• ادرار کدر و بدبو
• احساس ناراحتی، درد و خستگی به طور دائمی
• تب (درجه حرارت بالا) ۳۸ درجه سانتیگراد (۱۰۰.۴ درجه فارنهایت) یا بالاتر
• درد در پهلو یا کمر
• تب و لرز
• احساس بیمار بودن
• احساس درد قسمت تحتانی شکم یا پشت (زیر دنده‌ها)
• گیجی
• وجود خون در ادرار
• بی‌قراری یا اضطراب

تشخیص عفونت ادراری 

• آزمایش ادرار: در طول این آزمایش، فرد در یک ظرف مخصوص ادرار می‌کند. پزشک نمونه را به آزمایشگاه می‌فرستد، جایی که تکنسین‌ها با استفاده از متغیرهای متعدد مانند: نیتریت‌ها، لکوسیت استراز و گلبول‌های سفید خون، آن را برای علائم عفونت ادراری بررسی می‌کنند.
• کشت ادرار: فرد در یک ظرف مخصوص ادرار می‌کند و تکنسین‌های آزمایشگاه نمونه ادرار را برای رشد و شناسایی باکتری‌های موجود آزمایش می‌کنند. کشت ادرار به پزشک کمک می‌کند تا مناسب‌ترین درمان را تعیین کند.
• سونوگرافی: سونوگرافی یک آزمایش تصویربرداری است که به پزشک کمک می‌کند تا اندام‌های داخلی را بررسی کند این روش بدون درد است و نیازی به آمادگی خاصی ندارد.
• توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن: سی تی اسکن یکی دیگر از روش‌های تصویربرداری برای تشخیص عفونت ادراری است. این روش یک نوع اشعه ایکس است که تصاویری سه بعدی از داخل بدن بیمار می‌گیرد.
• سیستوسکوپی: سیستوسکوپی از یک سیستوسکوپ برای بررسی داخل مثانه از طریق مجرای ادرار استفاده می‌کند. سیستوسکوپ ابزاری نازک با یک عدسی و یک نور در انتهای آن است.

درمان عفونت دستگاه ادراری در آقایان و بانوان

عفونت‌های دستگاه ادراری (UTI) به دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند و برای درمان آن‌ها روش‌های مختلفی وجود دارد. درمان مناسب بستگی به نوع و شدت عفونت، علائم بیمار و شرایط خاص او دارد. پزشک پس از بررسی علائم و تشخیص نوع عفونت ادراری، درمان مناسب را برای بیمار انتخاب می‌کند. برای مثال، درمان عفونت‌های ادراری تحتانی (مثل عفونت مثانه) معمولاً با آنتی‌بیوتیک‌ها انجام می‌شود، در حالی که عفونت‌های ادراری فوقانی (مثل عفونت کلیه‌ها) نیاز به درمان‌های پیچیده‌تری دارد. انواع روش‌های درمان عفونت دستگاه ادراری عبارتند از:

مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها

مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها رایج‌ترین روش درمان برای عفونت‌های دستگاه ادراری است. پزشک بسته به نوع باکتری که باعث عفونت شده، یک دوره درمانی با آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. این داروها به از بین بردن باکتری‌ها و جلوگیری از گسترش عفونت کمک می‌کنند. انواع مختلفی از آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان UTI وجود دارند که هرکدام برای شرایط خاصی مناسب هستند.

برای مثال، نیتروفورانتوئین معمولاً برای درمان عفونت‌های مثانه تجویز می‌شود، در حالی که سفالوسپورین‌ها و آموکسی‌سیلین برای عفونت‌های پیچیده‌تر و مقاوم‌تر به باکتری‌ها استفاده می‌شوند. بهتر است که بیمار دوره درمانی آنتی‌بیوتیک را کامل کند، حتی اگر علائم بهبود پیدا کرده باشند، زیرا قطع زودهنگام دارو منجر به عود بیماری می‌شود. همچنین برای عفونت ادراری در بارداری نیز پزشک مصرف آنتیبیوتیک‌های مناسب دوران بارداری را تجویز می‌کنید. این داروها برای مادر و جنین خطری ایجاد نمی‌کنند و به درمان بیماری کمک می‌کنند.

همچنین در مورد اینکه عفونت ادراری در بارداری خطرناک است؟ بیشتر بخوانید.

مصرف مایعات بیشتر

یکی از روش‌های ساده و مؤثر در درمان عفونت دستگاه ادراری، افزایش مصرف مایعات است. نوشیدن آب و سایر مایعات طبیعی به شستشوی مجاری ادراری کمک می‌کند و با کاهش غلظت باکتری‌ها در ادرار، روند درمان را سریع‌تر می‌کند. همچنین مصرف مایعات بیشتر به تخلیه بهتر مثانه کمک می‌کند و باعث جلوگیری از بروز عفونت‌های مکرر می‌شود. نوشیدن آب لیموترش و عرقیات گیاهی مانند چای زنجبیل یا بابونه نیز مفید هستند، زیرا این مایعات خاصیت ضدباکتری دارند و به درمان عفونت کمک می‌کنند.

در مورد بهترین درمان عفونت ادراری بانوان نیز بخوانید.

استراحت و گرما درمانی

استفاده از گرما درمانی و استراحت کافی در تسکین علائم عفونت ادراری بسیار مؤثر هستند. استراحت کردن، به بدن فرصت می‌دهد تا سیستم ایمنی خود را تقویت کرده و با عفونت مبارزه کند. همچنین استفاده از یک حوله گرم بر روی ناحیه پایین شکم نیز درد ناشی از عفونت مثانه را کاهش می‌دهد. گرما به آرامش عضلات نیز کمک می‌کند و احساس راحتی بیشتری برای بیمار به همراه می‌آورد.

جلوگیری از تحریک مجاری ادراری

یکی از نکات مهم در درمان عفونت دستگاه ادراری، جلوگیری از تحریک مجاری ادراری است. برخی مواد غذایی و نوشیدنی‌ها علائم عفونت را شدیدتر می‌کنند. برای مثال، قهوه، الکل و ادویه‌های تند باعث تحریک مثانه می‌شوند و علائم را بدتر می‌کنند. همچنین، نگهداشتن طولانی مدت ادرار نیز می‌تواند باعث بروز عفونت‌های ادراری شود، بنابراین بهتر است به محض احساس نیاز به ادرار، به توالت بروید. 

پیگیری با پزشک

در برخی موارد، عفونت‌های ادراری ممکن است به درمان‌های اولیه پاسخ ندهند و علائم دوباره بازگردند. در این شرایط، پیگیری روند درمان با پزشک ضروری است. پزشک آزمایش‌های بیشتری برای شناسایی علت عفونت یا ارزیابی وضعیت دستگاه ادراری تجویز می‌کند. اگر عفونت به درمان‌های اولیه پاسخ ندهد، پزشک داروهای دیگری مانند کینولون‌ها (مثل سیپروفلوکساسین) تجویز می‌کند که برای درمان عفونت‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک‌ها مؤثرتر هستند. در صورت لزوم، پزشک درمان‌های مکمل دیگری را نیز به بیمار توصیه می‌کند تا از عوارض جدی‌تر مانند سپسیس جلوگیری شود.

پیشگیری از عفونت ادراری

رعایت برخی نکات بهداشتی و تغییرات در سبک زندگی به میزان زیادی در پیشگیری از عفونت ادراری (UTI) تاثیر دارند. عفونت‌های دستگاه ادراری معمولاً زمانی رخ می‌دهند که باکتری‌ها از طریق مجرای ادرار وارد دستگاه ادراری می‌شوند، بنابراین با رعایت این نکات احتمال ابتلا به عفونت ادراری کاهش پیدا می‌کند. برخی از مهم‌ترین کارهایی که می‌توانید برای جلوگیری از UTI انجام دهید عبارتند از:

• به محض نیاز به ادرار کردن به توالت بروید
• همیشه مثانه خود را کاملا خالی کنید
• به خوبی هیدراته بمانید
• وقتی به توالت می‌روید، اندام تناسلی را به خوبی بشویید
• در اسرع وقت بعد از رابطه جنسی ادرار کنید
• به صورت منظم استحمام کنید
• به جای مواد مصنوعی مانند نایلون، از لباس زیر ساخته شده از پنبه استفاده کنید
• از پوشیدن شلوار جین و شلوار تنگ خودداری کنید
• از صابون یا پودر‌های نا مرغوب و حمام با مواد شوینده عطری در اطراف اندام تناسلی خود استفاده نکنید – به جای آن از حمام‌های ساده و بدون عطر استفاده کنید.
• از دیافراگم یا کاندوم‌هایی که روی آن‌ها روان کننده اسپرم کش است استفاده نکنید – نوع دیگری از پیشگیری از بارداری را امتحان کنید.

کلام پایانی

در این مقاله با درمان عفونت دستگاه ادراری در آقایان و بانوان به صورت کامل آشنا شدیم. همچنین راه‌های پیشگیری و دلایل ابتلا به این بیماری در مردان و زنان را مورد بررسی قرار دادیم. انتظار است بعد از خواندن این مقاله به صورت کامل با این موضوع آزمایشات مورد نیاز و علائم این بیماری که شیوع بالایی دارد آشنا شده باشید.