سنگ کلیه یکی از مشکلات شایع و آزاردهنده دستگاه ادراری است که می‌تواند زندگی روزمره را مختل کند و در صورت عدم درمان به موقع، عوارض جدی‌تری به همراه داشته باشد. اما خوشبختانه با پیشرفت‌های پزشکی و تخصصی که امروزه در دسترس است، درمان قطعی و بدون درد این مشکل امکان‌پذیر شده است. دکتر محمدرضا جعفری، متخصص باتجربه و متعهد در زمینه اورولوژی و درمان سنگ کلیه، با سال‌ها تجربه و بهره‌گیری از جدیدترین روش‌های درمانی، به شما کمک می‌کند تا این درد را کنار بگذارید و سلامتی خود را دوباره به دست آورید. سنگ کلیه اگر به موقع تشخیص داده و درمان مناسبی برای آن انجام شود در زمانی کوتاه بهبود پیدا خواهد کرد زیرا درمان این مشکل دیگر مانند گذشته سخت و زمان‌بر نیست. در کنار روش‌های درمان دارویی سنگ کلیه را می‌توان در خانه با روش‌های ساده تری نیز درمان کرد، البته بهه شرطی که بیماری پیشرفت زیادی نکرده باشد.

سنگ کلیه چیست؟ 

سنگ کلیه یا نفرولیتیازیس، توده‌های سخت و کریستالی هستند که در داخل کلیه یا مجاری ادراری تشکیل می‌شوند. این سنگ‌ها از تجمع مواد معدنی و نمک‌هایی مانند کلسیم، اگزالات، اسید اوریک و فسفات ایجاد می‌شوند که به مرور زمان به شکل کریستال‌های جامد درآمده و در کلیه یا مسیر خروج ادرار گیر می‌کنند. وقتی سنگ کلیه کوچک باشد، ممکن است بدون درد و علامت خاصی باشد، اما سنگ‌های بزرگ‌تر می‌توانند موجب درد شدید، خون در ادرار، و مشکلاتی مانند انسداد مسیر ادرار و عفونت شوند. درمان سنگ کلیه بسته به اندازه، نوع و محل آن متفاوت است و می‌تواند از نوشیدن مایعات زیاد و داروهای ساده تا روش‌های تخصصی پزشکی و جراحی متغیر باشد.

همچنین بخوانید: فرق بین آپاندیس و سنگ کلیه 

انواع سنگ کلیه

سنگ کلیه از شایع‌ترین بیماری‌های کلیوی است و بر اساس ترکیبات شیمیایی و ساختار آن‌ها، به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. برای شناسایی نوع سنگ کلیه لازم است آزمایش خون و سونوگرافی تخصصی انجام شود و براساس آن درمان مناسب انتخاب شود. برخی از انواع رایج سنگ کلیه عبارت‌اند از: 

• سنگ‌های کلسیمی: این نوع سنگ‌ها رایج‌ترین نوع سنگ کلیه هستند و اغلب از ترکیب کلسیم با اگزالات (کلسیم اگزالات) یا فسفات (کلسیم فسفات) تشکیل می‌شوند. عوامل مثل کم‌آبی، تغذیه نامناسب و برخی بیماری‌ها می‌توانند باعث تشکیل این سنگ‌ها شوند.

• سنگ‌های اسید اوریکی: سنگ‌ اسید اوریکی زمانی تشکیل می‌شوند که میزان اسید اوریک در ادرار بالا باشد. معمولاً در افراد مبتلا به نقرس یا کسانی که رژیم غذایی پرپروتئین دارند، بیشتر دیده می‌شوند.

• سنگ‌های استروویتک: اسید استروویتک معمولا در اثر عفونت‌های ادراری به وجود می‌آیند و می‌توانند سریع بزرگ شوند. بیشتر در زنان شایع است.

• سنگ‌های سیستئینی: نوع نادری از سنگ‌ها است که به دلیل اختلالات ژنتیکی در متابولیسم اسید آمینه سیستئین ایجاد می‌شود و معمولاً در افراد جوان‌تر دیده می‌شود.

همچنین درمورد رنال کولیک نیز بدانید!

علت تشکیل سنگ کلیه

علت تشکیل سنگ کلیه به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما همه آن‌ها به یک چیز ختم می‌شوند: تجمع مواد معدنی و کریستالی در ادرار که به درستی دفع نمی‌شوند. داشتن سبک زندگی سالم و رژیم غذایی مناسب تا حد زیادی می‌تواند از ایجاد سنگ کلیه جلوگیری کند. برخی از مهم‌ترین دلایل سنگ کلیه عبارتنداز:

• نوشیدن کم آب یا تعریق زیاد بدون جایگزینی مایعات کافی، باعث غلیظ شدن ادرار می‌شود و این غلظت بالا، شرایط را برای تشکیل کریستال‌ها فراهم می‌کند.
• مصرف زیاد: نمک (سدیم)، پروتئین حیوانی (گوشت قرمز، مرغ، ماهی) و غذاهای پر اگزالات مثل اسفناج، چغندر، شکلات، چای سیاه می‌تواند خطر تشکیل سنگ را افزایش دهد.
• اگر یکی از اعضای خانواده‌ات سابقه سنگ کلیه داشته، احتمال اینکه تو هم دچارش بشی بیشتره.
• نقرس
• عفونت‌های مزمن ادراری
• پرکاری تیروئید
• اختلالات متابولیکی (مثل سیستینوریا یا هیپرکلسیوریا)
• چاقی و اضافه وزن
  مصرف برخی داروها یا مکمل‌ها مانند مکمل‌های کلسیم یا ویتامین D، داروهای ادرارآور (دیورتیک‌ها) و داروهای خاص درمان HIV، سرطان یا افسردگی

علائم سنگ کلیه

علائم سنگ کلیه، متنوع هستند و به عوامل مختلفی مانند: اندازه و مکان سنگ، وجود عفونت، و عوامل فردی بستگی دارد. در ادامه برخی از علائم شایع سنگ کلیه را ذکر می‌کنیم، این علائم عبارت‌اند از:

• درد ناگهانی و شدید: یکی از نشانه‌های اصلی سنگ کلیه، درد شدید در ناحیه پایین شکم و کمر است. این درد، به طرف زیر شکم و ممکن است تا ناحیه شکم و تناسلی گسترش یابد.
• درد در هنگام ادرار کردن: سنگ کلیه، باعث درد و سوزش ادراری می‌شود. این علامت ممکن است به علت تحریک و آسیب به دیواره مجرای ادراری باشد.
• تغییرات در رنگ ادرار: وجود سنگ کلیه می‌تواند باعث تغییر رنگ ادرار شود. ادرار ممکن است خونریزی کند و رنگ قرمز یا قهوه‌ای داشته باشد.
• علائم ادراری: سنگ کلیه می‌تواند باعث ایجاد علائم ادراری مانند تکرر و فشار در هنگام ادرار کردن، ادرار کم و متناوب، و احساس ادرار ناقص (تخلیه نشدن مثانه) شود.
• علائم عفونت: سنگ کلیه می‌تواند باعث عفونت ادراری شود که ممکن است همراه با تب، لرزش، ادرار دردناک، و خستگی عمومی باشد.
• تهوع و استفراغ: در برخی موارد، سنگ کلیه می‌تواند به تهوع و استفراغ منجر شود.

همچنین در مورد بارداری و سنگ کلیه مطالعه کنید!

تشخیص سنگ کلیه

تشخیص سنگ کلیه، معمولا از طریق ارزیابی علائم بالینی، تاریخچه پزشکی، و انجام تست‌های تشخیصی صورت می‌گیرد. در ادامه تعدادی از روش‌های تشخیص سنگ کلیه را ذکر می‌کنیم که عبارتنداز:

• معاینه سابقه پزشکی: پزشک ابتدا سابقه پزشکی بیمار را جمع‌آوری می‌کند و سپس معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. این شامل بررسی علائم و نشانه‌های درد مربوط به سنگ کلیه، محدودیت در جریان ادرار، و دیگر علائم احتمالی، است.
• سونوگرافی: سونوگرافی کلیه‌ها از طریق موج‌های صوتی تصاویری از ساختار داخلی کلیه‌ها ارائه می‌دهد. این روش معمولاً به عنوان روش اولیه در تشخیص سنگ کلیه استفاده می‌شود.
• آزمایش ادرار: آزمایش ادرار به فرد کمک می‌کند تا اطلاعاتی درباره علائم ادراری خود داشته باشد. از جمله عواملی که نشان دهنده احتمال وجود سنگ کلیه، می‌توان به خون در ادرار (هماتوریا) یا وجود عفونت (عفونت ادراری) اشاره کرد.
• آزمایش خون: آزمایش خون می‌تواند میزان کراتینین و اوره خون را اندازه‌گیری کند که نشان می‌دهد، چگونه کلیه‌ها از نظر عملکردی کار می‌کنند. همچنین، سطح بعضی از مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر و اوریک اسید را اندازه‌گیری کرده و مشکلات مرتبط با سنگ کلیه را تشخیص می‌دهد.
• تصویربرداری نوری (CT-Scan): سی‌تی اسکن امکان تصویربرداری دقیق‌تر از ساختار داخلی کلیه‌ها و سنگ‌ها را فراهم می‌کند. این روش معمولاً همراه با تزریق ماده حاجب مورد استفاده قرار می‌گیرد تا جزئیات بیشتری درباره سنگ‌ها و مسیر ادراری بدست آید.
• پیلوگرافی: در این روش، مواد حاجب را به طور مستقیم درون کلیه تزریق می‌کنند و سپس با استفاده از رادیوگرافی تصاویری از ساخت داخلی کلیه و مسیر ادراری بدست می‌آورند.

درمان سنگ کلیه

درمان دارویی

 

درمان خانگی سنگ کلیه

درمان‌های تخصصی

سنگ شکنی با موج صوتی

سنگ‌شکنی با موج صوتی یا لیتوترپسی موج شوک (ESWL) یکی از روش‌های مدرن و غیرتهاجمی برای درمان سنگ کلیه است که خیلی‌ها بهش علاقه دارند چون نیازی به جراحی باز نداره. اینجا برات توضیح میدم:

---

سنگ‌شکنی با موج صوتی (ESWL) برای سنگ کلیه

سنگ‌شکنی با موج شوک روشی است که در آن امواج صوتی پرانرژی (موج شوک) از بیرون بدن به سمت سنگ کلیه تابیده می‌شود. این امواج باعث می‌شوند سنگ به تکه‌های کوچک‌تر خرد شود، تا بتوانند راحت‌تر از مجاری ادراری دفع شوند.

---

مراحل انجام سنگ‌شکنی با موج صوتی:

1. بیمار روی تخت مخصوصی دراز می‌کشد.

2. امواج شوک با دقت بالا و تحت کنترل تصویربرداری (سونوگرافی یا اشعه ایکس) به سمت سنگ هدایت می‌شوند.

3. امواج به سنگ برخورد کرده و آن را به قطعات ریز خرد می‌کنند.

4. قطعات خرد شده به تدریج از طریق ادرار دفع می‌شوند.

یورتروسکوپی

حتما! یورتروسکوپی یکی از روش‌های پیشرفته و موثر درمان سنگ کلیه و سنگ‌های مسیر ادراری هست که خیلی از بیماران و پزشکان بهش اعتماد دارند. اینجا برات توضیح می‌دم:

---

یورتروسکوپی سنگ کلیه

یورتروسکوپی روشی است که با استفاده از یک لوله نازک و بلند به نام یورتروسکوپ، وارد مجرای ادراری (یورترا و حالب) شده و سنگ‌ها را به طور مستقیم مشاهده و درمان می‌کنند.

---

مراحل انجام یورتروسکوپی:

1. بیمار تحت بی‌حسی یا بیهوشی قرار می‌گیرد.

2. یورتروسکوپ از طریق مجرای ادرار وارد مثانه و سپس به حالب (لوله‌ای که کلیه را به مثانه وصل می‌کند) هدایت می‌شود.

3. با دید مستقیم پزشک، سنگ پیدا می‌شود.

4. سنگ با ابزارهای مخصوص شکسته می‌شود (معمولاً با لیزر) و قطعات آن خارج یا به تدریج دفع می‌شوند.

5. در صورت نیاز، ممکن است یک استنت حالب (لوله کوچک پلاستیکی) برای جلوگیری از انسداد مسیر ادراری گذاشته شود که چند روز بعد خارج می‌شود.

---

مزایای یورتروسکوپی:

• درمان قطعی سنگ‌های حالب و کلیه با اندازه متوسط و بزرگ

• عدم نیاز به برش جراحی

• دقت بالا در شکستن و خارج کردن سنگ

• دوره نقاهت کوتاه نسبت به جراحی با

نفرولیتوتومی از راه پوست

نفرولیتوتومی از راه پوست (PCNL) برای درمان سنگ کلیه

نفرولیتوتومی از راه پوست یا PCNL، روشی جراحی کم‌تهاجمی است که برای برداشتن سنگ‌های بزرگ کلیه (معمولاً بیش از ۲ سانتی‌متر) یا سنگ‌هایی که با روش‌های دیگر درمان نمی‌شوند، به کار می‌رود.

---

مراحل انجام PCNL:

1. بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد.

2. جراح یک برش کوچک (حدود ۱ سانتی‌متر) در پشت یا پهلوی بیمار ایجاد می‌کند.

3. یک سوند باریک و مخصوص از طریق این برش وارد کلیه می‌شود.

4. با استفاده از دستگاه‌های تصویربرداری، سنگ به دقت پیدا شده و توسط ابزارهای مخصوص شکسته و خارج می‌شود.

5. در پایان، ممکن است یک لوله کوچک (نفروستومی) برای تخلیه ادرار و جلوگیری از انسداد در کلیه قرار داده شود که معمولاً بعد از چند روز خارج می‌شود.

---

مزایای نفرولیتوتومی از راه پوست:

• موثر برای سنگ‌های بزرگ و سخت کلیه

• نسبت به جراحی باز، تهاجم کمتر و دوره بهبود کوتاه‌تر دارد

• امکان برداشتن کامل سنگ‌ها در یک جلسه

• قابل انجام در بیمارانی که سنگ‌شکنی موج شوک یا یورتروسکوپی برایشان مناسب نیست

---

محدودیت‌ها و نکات مهم:

• نیاز به بیهوشی عمومی دارد.

• ممکن است عوارضی مثل خونریزی، عفونت یا آسیب به بافت‌های اطراف ایجاد شود که با مراقبت‌های پزشکی کنترل می‌شود.

• بیمار نیاز به بستری کوتاه مدت در بیمارستان دارد.

---

دکتر محمدرضا جعفری با تخصص ویژه در انجام روش‌های کم‌تهاجمی مثل PCNL، با دقت و مهارت بالا، بهترین نتایج درمانی را برای شما فراهم می‌کند تا سنگ‌های بزرگ کلیه بدون درد و با حداقل عوارض از بدن شما خارج شوند.

جراحی باز

 

سنگ کلیه در گروه‌های مختلف

سنگ کلیه در مردان

سنگ کلیه در زنان (خصوصا خانم‌های باردار)

سنگ کلیه در کودکان

سنگ کلیه در سالمندان

تغذیه مناسب برای بیماران سنگ کلیه

مواد غذایی مفید

مواد غذایی مضر

• نوشیدن آب کافی
  مصرف روزانه حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان آب باعث رقیق شدن ادرار و کاهش خطر تشکیل سنگ می‌شود.

• کاهش مصرف نمک (سدیم)
  نمک زیاد باعث افزایش دفع کلسیم در ادرار و تشکیل سنگ‌های کلسیمی می‌شود. بهتر است مصرف نمک را به حداقل برسانید.

• مصرف متعادل پروتئین حیوانی
  گوشت قرمز، مرغ و ماهی را به میزان متعادل مصرف کنید؛ مصرف زیاد پروتئین حیوانی می‌تواند باعث افزایش اسید اوریک و تشدید سنگ‌ها شود.

• کاهش مواد غذایی پر اگزالات
  مواد غذایی مثل اسفناج، چغندر، شکلات، آجیل، چای سیاه و توت فرنگی حاوی اگزالات بالایی هستند که می‌توانند سنگ‌های کلسیم اگزالات را تشدید کنند.

• مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه
  میوه‌ها و سبزیجات به افزایش حجم ادرار و کاهش اسیدیته ادرار کمک می‌کنند و نقش مهمی در پیشگیری از سنگ دارند.

• مصرف کلسیم به میزان مناسب
  برخلاف تصور عموم، مصرف کلسیم کافی از منابع غذایی باعث کاهش جذب اگزالات و کاهش خطر سنگ می‌شود، پس کلسیم را به صورت طبیعی و کنترل شده مصرف کنید.

• محدود کردن مصرف نوشیدنی‌های گازدار و کافئین‌دار
  این نوشیدنی‌ها می‌توانند باعث افزایش خطر تشکیل سنگ شوند.

• کاهش مصرف قند و شکر
  قند و شکر زیاد می‌تواند ریسک سنگ‌سازی را افزایش دهد.

کلام پایانی

سنگ کلیه یک مشکل شایع اما جدی است که اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند زندگی روزمره و سلامتی شما را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. اما خبر خوب این است که دکتر محمدرضا جعفری با درمان‌های موثر، کم‌تهاجمی و بی‌دردسر در کنار شماست.ایشان دارای سال‌ها تجربه موفق در زمینه تشخیص دقیق و درمان به‌روز انواع سنگ کلیه هستند و به شما کمک می‌کند تا نه تنها این مشکل را به طور کامل برطرف کنید، بلکه با آموزش‌های علمی و توصیه‌های مراقبتی، از عود مجدد آن نیز پیشگیری نمایید. برای دریافت وقت معاینه و شماوره توسط دکتر محمدرضا جعفری می‌توانید همین حالا با شماره ۰۲۱۷۷۷۰۸۳۵۵ و ۰۲۱۷۷۷۱۸۷۴۱ تماس بگیرید و یا در روزهای شنبه، دوشنبه و چهارشنبه به آدرس تهرانپارس، بین فلکه دوم و سوم (خیابان خوشوقت) بین ۱۸۶ و ۱۸۸ پلاک ۲۹۹ طبقه اول مراجعه کنید.

سوالات متداول