اگر تا به حال درد سنگ کلیه را تجربه کرده باشید، خوب می‌دانید که این درد می‌تواند یکی از طاقت‌فرساترین دردهایی باشد که انسان تجربه می‌کند. سنگ‌های کلیه، توده‌هایی کوچک از مواد معدنی و نمک‌ها هستند که در مسیر کلیه تا مجاری ادراری تشکیل می‌شوند. خوشبختانه بسیاری از سنگ‌های کلیه کوچک، با نوشیدن مایعات زیاد و مصرف داروهای مناسب، بدون نیاز به جراحی دفع می‌شوند. اما در مواردی که سنگ‌ها بزرگ‌تر هستند و یا راه خروجی ادرار را مسدود کرده‌اند، باید سراغ داروهای تخصصی‌تری رفت یا در صورت لزوم، روش‌های پیشرفته‌تری مانند سنگ‌شکنی یا جراحی را انتخاب کرد. انواع داروها و قرص‌های قوی برای دفع سنگ کلیه وجود دارند که به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت تا بتوانید بهترین مسیر درمان را انتخاب کنید. البته توجه داشته باشید که مراجعه به یک متخصص کلیه و اورولوژیست جهت تشخیص و تجویز انواع داروهای دفع سنگ کلیه بسیار اهمیت دارد. اگر در جستجوی یک متخصص مجرب و ماهر در زمینه بیماری‌های کلیه و مجاری ادراری هستید، دکتر محمدرضا جعفری شاهدانی، با سابقه‌‌ای درخشان در تشخیص و درمان انواع سنگ‌های کلیه، می‌توانند شما را در مسیر درمان کمک کنند.

بهترین دارو دفع سنگ کلیه 

سنگ کلیه یکی از بیماری‌های رایج و در عین حال دردناک به شمار می‌رود. روش‌های مختلفی برای دفع و درمان سنگ کلیه وجود دارند. یکی از این روش‌ها، مصرف داروهای دفع سنگ کلیه است. این داروها با خواص مختلفی که دارند، باعث آسان‌تر شدن روند دفع سنگ می‌شوند و کمک بسیاری به بیماران می‌کنند. انواع مختلفی از این نوع داروها وجود دارند که بهترین و رایج‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

آلوپورینول

داروی آلوپورینول برای سنگ کلیه، با نام‌های لوپورین و زیلوپریم نیز موجود است. پزشک این دارو را برای سنگ کلیه‌ای که به دلیل اسید اوریک اضافی در بدن ایجاد می‌شود، تجویز می‌کند. داروی آلوپاتیک، به کاهش تشکیل اسید اوریک در بدن کمک می‌کند. بنابراین، با جلوگیری از تشکیل سنگ‌های جدید و توقف رشد سنگ‌های موجود، به مبارزه با سنگ‌های کلیه کمک می‌کند. بسیاری از داروها مستقیما در دفع سنگ، تاثیر ندارند و برخی داروها مانند مسکن‌ها درد حاصل از دفع سنگ را کاهش می‌دهند. 

ایبوپروفن

ایبوپروفن یک داروی مسکن با اثر تسکین‌دهندگی ملایم است که در درمان درد ناشی از سنگ کلیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. دفع سنگ کلیه از طریق ادرار می‌تواند فرایندی دردناک و آزاردهنده باشد؛ به‌ویژه زمانی که سنگ از محل اولیه خود در کلیه جدا شده و در مسیر مجاری ادراری حرکت می‌کند. در چنین شرایطی، مصرف قرص ایبوپروفن می‌تواند به کاهش درد و تسکین علائم بیمار کمک کند.

دیورتیک‌های تیازیدی

دیورتیک‌های تیازیدی از جمله داروهایی هستند که برای بیماران مبتلا به سنگ کلیه از نوع کلسیم اگزالات تجویز می‌شوند. این داروها با کاهش بازجذب سدیم در کلیه‌ها، میزان دفع ادرار را افزایش می‌دهند و به این ترتیب، غلظت کلسیم در ادرار را کاهش می‌دهند. علاوه بر این، تیازیدها در کنترل فشار خون نیز نقش موثری دارند و برای بیمارانی که علاوه بر سنگ کلیه به پرفشاری خون هم مبتلا هستند، گزینه مناسبی به شمار می‌روند؛ چرا که می‌توانند هر دو مشکل را به‌طور همزمان تحت درمان قرار دهند. البته مصرف این داروها باید حتما تحت نظر پزشک انجام شود، زیرا ممکن است نیاز به تنظیم دوز مصرفی یا کنترل سطح پتاسیم خون وجود داشته باشد.

سدیم بیکربنات 

داروهای حاوی بیکربنات سدیم یکی از موثرترین درمان‌ها برای سنگ کلیه ناشی از اسید اوریک محسوب می‌شوند. بیکربنات سدیم با افزایش pH ادرار و کاهش اسیدیته آن، شرایط را برای حل شدن سنگ‌های اسید اوریکی فراهم می‌کند و علاوه بر کمک به دفع سنگ، از تشکیل مجدد آن‌ها نیز پیشگیری می‌کند. سیترات سدیم نیز عملکرد مشابهی داشته و می‌تواند در درمان این نوع سنگ‌ها موثر واقع شود.

تیلنول یا استامینوفن

استامینوفن یا همان Tylenol یکی از رایج‌ترین داروهای مسکن برای کاهش درد سنگ کلیه است. این دارو به‌طور خاص در مواقعی که بیمار در حین حرکت یا دفع سنگ دچار درد متوسط تا شدید می‌شود، می‌تواند موثر باشد. برخلاف برخی از مسکن‌های دیگر مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، استامینوفن برای افرادی که مشکلات معده یا کلیه دارند، انتخاب ایمن‌تری محسوب می‌شود. البته باید توجه داشت که استفاده‌ی طولانی‌مدت یا با دوز بالا ممکن است به کبد آسیب برساند، بنابراین مصرف آن باید تحت نظر پزشک باشد.

آنتی بیوتیک‌ها

در مواردی که سنگ کلیه به‌دلیل عفونت‌های دستگاه ادراری به‌وجود آمده باشد، آنتی‌بیوتیک‌ها نقش مهمی در درمان دارند. این سنگ‌ها در اثر فعالیت میکروب‌ها در مجاری ادراری ایجاد می‌شوند و برای کنترل آن‌ها، داروهای ضدعفونت مانند سیپروفلوکساسین یا نیتروفورانتوئین تجویز می‌شوند. البته مصرف این داروها باید با تشخیص پزشک انجام شود، چرا که استفاده خودسرانه آن‌ها می‌تواند به مقاومت میکروبی و بروز عوارض ناخواسته منجر شود.

شلاتورها

یکی دیگر از بهترین داروهای دفع سنگ کلیه به ویژه سنگ‌های ناشی از کلسیم، شلاتورها هستند. شلاتورها مولکول‌هایی هستند که به مواد مختلف در بدن متصل می‌شوند و به این ترتیب، امکان دفع آن مواد را از بدن فراهم می‌کنند. این داروها با اتصال به یون‌های فلزی مانند کلسیم، آن‌ها را به شکلی قابل دفع تبدیل کرده و از طریق ادرار از بدن خارج می‌کنند. به‌عنوان مثال، دارویی مانند اسید اتیلن دی‌آمین تترااستیک (EDTA)، به‌عنوان یک شلاتور می‌تواند به یون کلسیم متصل شده و از تجمع آن در کلیه جلوگیری کند. با این حال، مصرف این داروها باید تحت نظر پزشک صورت گیرد، زیرا ممکن است تعادل املاح بدن را تغییر دهد. شلاتورها در موارد خاص و زمانی که درمان‌های رایج تاثیرگذار نباشند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در مورد تاثیر ورزش در دفع سنگ کلیه بیشتر بخوانید.

عوامل تاثیرگذار در انتخاب بهترین دارو دفع سنگ کلیه 

در فرآیند درمان سنگ‌های کلیه، انتخاب داروی موثر، نیازمند بررسی دقیق مجموعه‌ای از عوامل بالینی، ساختاری و سابقه‌‌ی پزشکی است. پزشک متخصص بر اساس این فاکتورها، رویکرد درمانی مناسب را تعیین می‌کند. در ادامه مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در انتخاب داروی دفع سنگ کلیه را بررسی می‌کنیم:

• نوع سنگ کلیه: اولین و مهم‌ترین قدم، شناخت نوع سنگ است. سنگ‌ها می‌توانند از جنس کلسیم، اسید اوریک، سیستین یا استروویت باشند و هرکدام، درمان خاص خود را دارند. به عنوان مثال، سنگ‌های کلسیمی ممکن است با داروهایی مثل دیورتیک‌ها یا سیترات پتاسیم کنترل شوند، در حالی که سنگ‌های اسید اوریکی به داروهایی مانند آلوپورینول پاسخ می‌دهند.
• اندازه سنگ کلیه: اندازه‌ی سنگ تاثیر مستقیمی بر انتخاب درمان دارد. سنگ‌های کوچک با دارو و مصرف مایعات زیاد قابل دفع هستند، اما سنگ‌های بزرگ ممکن است نیاز به روش‌هایی مثل سنگ‌شکن یا حتی جراحی داشته باشند.
• محل قرارگیری سنگ: سنگ می‌تواند در کلیه، حالب یا مثانه قرار داشته باشد. داروی انتخابی دفع سنگ کلیه بسته به محل سنگ و اینکه مسیر ادراری چقدر مسدود شده است، تغییر می‌کند. 
• شدت علائم و شرایط بالینی بیمار: درد شدید، تهوع، استفراغ یا تب، می‌توانند مسیر درمان را عوض کنند. بعضی از داروها بیشتر برای کنترل درد هستند، در حالی که برخی دیگر برای عفونت یا تسهیل دفع سنگ تجویز می‌شوند. 
• سابقه بیماری و شرایط جسمی بیمار: اگر فردی سابقه سنگ کلیه داشته باشد یا مبتلا به بیماری‌هایی مانند فشار خون، دیابت یا نارسایی کلیه باشد، داروها باید با دقت بیشتری انتخاب شوند تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری شود.
• تداخل دارویی و حساسیت‌ها: پزشک قبل از تجویز دارو باید مطمئن شود که داروی جدید با داروهای مصرفی فعلی بیمار تداخل ندارد و بیمار نسبت به آن دارو حساسیت نداشته باشد.

قوی‌ترین قرص‌های دفع سنگ کلیه 

برای افرادی که با مشکل سنگ کلیه مواجه هستند و به دنبال دارویی موثر برای درمان آن می‌گردند، انتخاب داروی مناسب بستگی زیادی به نوع سنگ، اندازه آن و وضعیت سلامت عمومی فرد دارد. با این حال، بعضی از قرص‌ها به‌عنوان گزینه‌های پرکاربرد برای کمک به دفع سنگ کلیه از سوی پزشکان تجویز می‌شوند. در ادامه، به بررسی دقیق و علمی قوی‌ترین قرص‌های دفع سنگ کلیه می‌پردازیم:

تامسولوسین (Tamsulosin)

این دارو که بیشتر برای درمان بزرگ‌شدگی خوش‌خیم پروستات تجویز می‌شود، در دفع سنگ‌ حالب (مسیری که کلیه را به مثانه وصل می‌کند) نیز بسیار موثر است. تامسولوسین با شل کردن عضلات دیواره مجاری ادراری، مسیر عبور سنگ را هموارتر می‌کند و احتمال خروج خود به ‌خودی سنگ را افزایش می‌دهد. دوز معمول آن ۰.۴ میلی‌گرم در روز است و برای سنگ‌های ۵ تا ۱۰ میلی‌متری تجویز می‌شود.

رواتینکس (Rowatinex)

رواتینکس ترکیبی گیاهی است که با چند مکانیسم مختلف به دفع سنگ کلیه کمک می‌کند. این دارو هم باعث شل شدن عضلات مجاری ادراری شده و هم خاصیت ضد التهابی و ضد اسپاسمی دارد. همچنین با تحریک جریان خون در کلیه‌ها، روند شکستن سنگ‌ها را تسهیل کرده و خروج آن‌ها را آسان‌تر می‌کند. معمولا روزانه ۲ تا ۳ کپسول همراه با مایعات تجویز می‌شود.

سیستون (Cystone)

قرص سیستون یک داروی گیاهی است که از ترکیب چندین عصاره گیاه دارویی تهیه شده است. این قرص از جمله قوی‌ترین قرص‌های دفع سنگ کلیه به شمار می‌رود و باعث مهار تجمع بلورهای کلیوی و جلوگیری از تشکیل مجدد سنگ می‌شود. همچنین، خواص ضد باکتری و ادرارآور آن به بهبود و درمان عفونت‌های ادراری مرتبط با سنگ کلیه نیز کمک می‌کند. سیستون برای استفاده در بلند مدت هم مناسب است و خطر عوارض جانبی زیادی ندارد.

پرازوسین (Prazosin)

پرازوسین هم مانند تامسولوسین از دسته داروهای آلفا بلاکر است. این دارو با شل‌کردن عضلات مجاری ادراری، عبور سنگ را تسهیل می‌کند و بیشتر برای بیمارانی با فشار خون بالا یا مردانی که مشکل پروستات دارند تجویز می‌شود، اما در برخی موارد خاص، یک داروی قوی دفع سنگ کلیه نیز به شمار می‌رود.

امنیک (Omnic)

قرص امنیک نیز با شل کردن عضلات حالب و کاهش فشار در مجاری ادراری، کمک زیادی به دفع سنگ‌های کوچک‌تر می‌کند. این دارو به خصوص زمانی موثر است که سنگ در نزدیکی مثانه قرار گرفته باشد و باعث علائمی مثل سوزش و تکرر ادرار شده باشد.

هیدروکلروتیازید (Hydrochlorothiazide)

این دارو از دسته دیورتیک‌های تیازیدی است و بیشتر برای پیشگیری از تشکیل مجدد سنگ‌های کلسیمی استفاده می‌شود. هیدروکلروتیازید با کاهش دفع کلسیم در ادرار از رسوب مجدد آن جلوگیری می‌کند. به همین دلیل، برای بیماران با سابقه سنگ‌های کلسیمی بسیار مفید است و معمولا برای مصرف طولانی‌ مدت تجویز می‌شود.

فوروزماید (Furosemide)

فوروزماید یک داروی قوی ادرارآور است که با افزایش دفع ادرار، به خروج سریع‌تر سنگ‌های ریز کمک می‌کند. البته باید با احتیاط و تحت نظر پزشک مصرف شود، چون می‌تواند باعث کاهش سدیم و پتاسیم خون شود. این دارو بیشتر در شرایط خاص و برای تخلیه کلیه‌ها از مایعات و کاهش فشار استفاده می‌شود اما در برخی بیماران با سنگ‌های کوچک و مقاوم نیز کاربرد دارد.

عوارض احتمالی انواع داروهای دفع سنگ کلیه 

داروهای مختلفی برای درمان و دفع سنگ کلیه وجود دارند، اما همانطور که هر دارویی می‌تواند مفید باشد، مصرف نادرست یا طولانی‌مدت آن‌ها نیز ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشد. در این بخش، به بررسی عوارض جانبی داروهای دفع سنگ کلیه می‌پردازیم:

• عوارض داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs): داروهای ضد درد می‌توانند مشکلات گوارشی مانند: درد شکم، حالت تهوع و در موارد نادر خون‌ریزی گوارشی را ایجاد کنند. مصرف طولانی‌مدت این داروها می‌توانند خطر زخم معده را افزایش دهند. برای کاهش این عوارض، دارو باید به همراه غذا مصرف شود.
• عوارض آلفا بلوکرها و مسدودکننده‌های کانال کلسیم: این داروها می‌توانند باعث افت فشار خون و احساس سرگیجه شوند. افراد با فشار خون پایین یا سالمندان باید مراقب باشند، زیرا این داروها ممکن است فشار خون را بیش از حد کاهش دهند. در صورت بروز این علائم، نیاز است با پزشک مشورت کنید.
• عوارض داروهای قلیایی‌کننده ادرار: عوارض جانبی این داروها معمولا کم است، اما در برخی موارد ممکن است مشکلات گوارشی مانند نفخ یا دل‌درد ایجاد کنند. این عوارض موقتی هستند و با کاهش دوز یا تغییر روش مصرف، برطرف می‌شوند.
• عوارض آلوپورینول: آلوپورینول ممکن است باعث مشکلات پوستی یا واکنش‌های آلرژیک شود. در موارد نادر، مصرف این دارو می‌تواند آسیب کبدی یا اختلالات شدید پوستی ایجاد کند که در این صورت نیاز به درمان فوری دارد.
• عوارض دیورتیک‌های تیازیدی: این داروها می‌توانند باعث کم‌آبی بدن شوند و میزان پتاسیم و سدیم خون را کاهش دهند. کاهش سطح این املاح می‌تواند مشکلات قلبی و عضلانی ایجاد کنند. مصرف این داروها نیاز به نظارت دقیق پزشک بر وضعیت مایعات و الکترولیت‌ها دارد.

کلام پایانی 

داروهای دفع سنگ کلیه به‌عنوان یکی از راه‌های موثر برای درمان و مدیریت سنگ‌های کلیه در مراحل ابتدایی شناخته می‌شوند. انتخاب داروی مناسب به نوع سنگ، اندازه، محل قرارگیری و وضعیت کلی بیمار بستگی دارد. از داروهای مختلفی مانند مسکن‌ها، دیورتیک‌ها، شلاتورها و آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توان استفاده کرد که هر کدام مزایا و عوارض خاص خود را دارند. ضروری است که درمان شما تحت نظر پزشک متخصص انجام شود تا عوارض جانبی به حداقل برسند و روند بهبودی سریع‌تر باشد. اگر شما یا عزیزانتان با مشکل سنگ کلیه روبه‌رو هستید، دکتر محمدرضا جعفری شاهدانی، فلوشیپ فوق تخصصی اورولوژی، با سال‌ها تجربه و تخصص در زمینه درمان سنگ‌های کلیه و سایر مشکلات اورولوژیک، آماده هستند تا بهترین روش‌های درمان را به شما ارائه دهند. با مشاوره و درمان درست، می‌توانید از درد و مشکلات ناشی از سنگ کلیه رهایی یابید.

سوالات متداول