با افزایش آمار ابتلا به سنگ کلیه در سرتاسر جهان، پیدا کردن روش‌های مؤثر و کم‌تهاجمی برای رهایی از این شرایط دردناک، بیش از پیش حائز اهمیت است. در این مقاله، ما به بررسی و معرفی آخرین دستاوردهای پزشکی و روش‌های درمانی می‌پردازیم که شما را در مسیر درمان قطعی رنال کولیک، شرایطی که باعث تشکیل سنگ در کلیه می‌شود، همراهی خواهد کرد. با ما همراه باشید تا با درمان‌ها، روش‌های تشخیص، علائم و دلایل قولنج کلیوی آشنا شوید. 

رنال کولیک چیست؟ 

درد قولنج کلیوی یا رنال کولیک، زمانی رخ می‌دهد که سنگ در قسمتی از دستگاه ادراری گیر کند. سایر اختلالات دستگاه ادراری مانند: عفونت، اسپاسم یا تنگی نیز ممکن است باعث این درد شوند. سنگ‌ها زمانی تشکیل می‌شوند که مواد معدنی یا مواد دیگر جمع شوند، به هم بچسبند و کریستال ایجاد کنند. این سنگ‌ها می‌توانند در هر قسمتی از سیستم ادراری تشکیل شوند. معمولا سنگ‌های مجرای ادراری در اندام‌هایی مانند: کلیه‌ها (سنگ کلیه)، مثانه (سنگ مثانه) یا حالب (سنگ حالب) ایجاد می‌شوند. درد این بیماری بسته به شرایط، نوع و اندازه سنگ از خفیف تا شدید متغیر است. 

سنگ کلیه چیست؟ 

سنگ کلیه، یک توده سخت و جامد است که از کریستال‌های موجود در ادرار در کلیه‌ها تشکیل می‌شود. این کریستال‌ها وقتی مقادیر زیادی از مواد معدنی و نمک‌ها وجود دارند و مایع کافی برای حل کردن آن‌ها نیست، تشکیل می‌شوند. سنگ‌های کلیه می‌توانند اندازه‌های مختلفی داشته باشند و گاهی اوقات عبور آن‌ها از مجرای ادرار می‌تواند بسیار دردناک باشد.

شایع‌ترین بیماری‌های کلیوی را بشناسی!

انواع سنگ کلیه

انواع مختلفی از سنگ‌های ادراری وجود دارد که عبارت‌اند از: 

• سنگ‌های کلسیمی (ساخته شده از اگزالات کلسیم یا فسفات کلسیم) 
• سنگ‌های اسید اوریک (ساخته شده از کنسانتره اسید اوریک) 
• سنگ‌های استروویت (ساخته شده از استروویت، یک ماده معدنی) 
• سنگ‌های سیستین (ساخته شده از سیستئین، یک ماده شیمیایی که توسط یک بیماری نادر به نام سیستینوریا تولید می‌شود) 

علائم رنال کولیک

شایع‌ترین علامت هشدار دهنده قولنج کلیوی، درد شدید پهلو در سمت آسیب دیده بدن، بین دنده‌های تحتانی و لگن است. این درد می‌تواند به پشت، کشاله ران یا پایین شکم منتقل شود. علائم دیگری که ممکن است همراه با کولیک کلیوی ظاهر شوند عبارت‌اند از: 

• ادرار دردناک (درد هنگام ادرار کردن) 
• خون در ادرار 
• کدر بودن ادرار
• بوی بد ادرار 
• تکرر ادرار 
• نیاز فوری به ادرار کردن
• کریستال در ادرار شما
• تب
• لرز
• تهوع استفراغ

علل رنال کولیک

سنگ‌های ادراری عامل اصلی کولیک کلیه هستند، اگر سنگ باعث انسداد جریان ادرار شود، می‌تواند باعث افزایش فشار و التهاب شود. سنگ می‌تواند به دلایل مختلفی در دستگاه ادراری ایجاد شود، از جمله دلایل آن عبارت‌اند از: 

• کم آبی بدن
• وجود کلسیم اضافی در ادرار 
• پروتئین اضافی در رژیم غذایی 
• داروهای خاص
• شرایط دستگاه گوارش، مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون
• پرکاری پاراتیروئید

پیشگیری 

برای کاهش خطر ابتلا به قولنج کلیوی، باید اقداماتی را برای کاهش احتمال سنگ‌های ادراری انجام داد. نکات مهم برای پیشگیری از تشکیل سنگ عبارت‌اند از: 

• نوشیدن آب به میزان کافی
• کاهش و محدود کردن مصرف نمک
• محدود کردن مصرف پروتئین‌های حیوانی مانند گوشت گاو
• خودداری از مصرف غذاهای حاوی اگزالات بالا مانند آجیل و اسفناج
• کنترل مصرف کلسیم 

تشخیص

معمولا تشخیص بیماری‌ها با معاینه اولیه توسط پزشک صورت می‌گیرد. در این معاینه پزشک در مورد علائم و سابقه پزشکی از بیمار سوال می‌پرسد. به صورت کلی روش‌های تشخیص عبارت‌اند از: 

• توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن دستگاه ادراری شما (با یا بدون حاجب) 
• سونوگرافی کلیه
• اشعه ایکس شکم
• اسکن کلیه، که نحوه عملکرد کلیه‌های شما را نشان می‌دهد

مسکن برای سنگ کلیه

مسکن‌هایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به کاهش کولیک کلیوی خفیف کمک کنند. اگر درد، شدید باشد، پزشک داروهای مسکن قوی‌تری را تجویز می‌کند. اگر قولنج کلیوی به دلیل اسپاسم حالب باشد، از داروهای ضد اسپاسم و شل کننده عضلات برای تسکین و درمان آن استفاده می‌شود. 

روش‌های درمان 

درمان به اندازه سنگ ادراری شما بستگی دارد، در ادامه در هرکدام را به صورت جداگانه بررسی خواهیم کرد: 

درمان رنال کولیک برای سنگ‌های کوچک

اگر سنگ ادراری کوچک باشد، معمولا می‌تنوان آن را از طریق مجرای ادراری دفع کرد. برای کمک به دفع سنگ باید مایعات زیادی نوشید و پزشک می‌تواند داروهایی را برای کاهش درد تجویز کند. همچنین ممکن است از بیمار بخواهند که بر روی صافی ادرار کند تا بتواند سنگ‌های دفع شده را آزمایشگاه آن‌ها را تجزیه و تحلیل کند. 

درمان سنگ‌های بزرگ

احتمال دفع سنگ‌های بزرگ بسیار پایین است، بنابراین، از روش‌های دیگری برای درمان آن استفاده می‌شود. این شیوه‌های درمان عبارت‌اند از: 

• سنگ‌شکنی با امواج شوک: در طی این روش، امواجی به سنگ‌های ادراری تایده می‌شود تا آن‌ها را به قطعات کوچکتر تقسیم کند. پس از شکسته شدن سنگ‌ها دفع آن‌ها با ادرار راحت‌تر است و می‌شود آن‌ها را دفع کرد. 
• اورتروسکوپی: جراح، یک لوله نازک و روشن با یک دوربین کوچک را وارد مجرای ادرار می‌کند. این کار به او کمک می‌کند سنگ را پیدا کرده و جدا کند یا سنگ‌ها را به قطعات کوچکتر بشکند و تکه‌های کوچک شده را جدا کند. 
• نفرولیتوتومی از راه پوست: این روش، برای از بین بردن سنگ کلیه انجام می‌شود. در این روش، یک برش کوچک در پشت برای دسترسی به کلیه‌ها ایجاد می‌شود. 
• استنت حالب: در برخی موارد، پزشک می‌تواند استنتی را در حالب قرار دهد تا انسداد را کاهش دهد و به دفع سنگ‌ها کمک کند. 

کلام پایانی

قولنج کلیوی نوع خاصی از درد ناشی از سنگ‌های ادراری یا سایر اختلالات دستگاه ادراری است. در برخی موارد، درد این بیماری ممکن است آنقدر زیاد باشد که زندگی را مختل کند. برای مقابله با آن، یادآوری این نکته حائز اهمیت است که دانش و درمان‌های مدرن، قدرت زیادی در کاهش این بیماری دارند. با پیروی از توصیه‌های پزشکی، اتخاذ تغییرات سبک زندگی سالم و استفاده از راهکارهای تغذیه‌ای مناسب، می‌توان نه تنها علائم را تسکین داد بلکه می‌توان از بازگشت مجدد آن‌ها نیز پیشگیری کرد. 

سوالات متداول