عفونت ادراری (UTI)، ناشی از ورود باکتری به مجرای ادراری، تکثیر در سیستم ادراری و در نهایت عفونت این دستگاه است. این عفونت ممکن است در بخش‌های مختلف سیستم ادراری از جمله کیسه ادرار، مثانه، لوله‌های ادراری (اورتر) یا حتی کلیه‌ها رخ دهد. 

عفونت ادراری (UTI) چیست؟ 

عفونت‌های مجاری ادراری، عفونت‌های رایجی هستند و معمولا زمانی اتفاق می‌افتند که باکتری‌ها، اغلب از پوست یا رکتوم، وارد مجرای ادرار شده و آن‌ها را آلوده می‌کنند. عفونت‌ها می‌توانند چندین قسمت از دستگاه ادراری را درگیر کنند، اما شایع‌ترین نوع، عفونت مثانه (سیستیت) است. عفونت کلیه (پیلونفریت) نوع دیگری از UTI است. آن‌ها کمتر شایع هستند، اما جدی‌تر از عفونت‌های مثانه هستند. 

رفلاکس ادراری چیست؟ در مورد آن بیشتر بدانید!

انواع عفونت ادراری

عفونت‌های دستگاه ادراری را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد که شامل: عفونت مجاری ادراری پایین (عفونت مثانه) و عفونت مجاری ادراری بالا (عفونت کلیه و لوله‌های ادراری بالایی) می‌شود. در ادامه به توضیح این دو دسته و برخی از انواع عفونت‌های ادراری دیگر می‌پردازیم:

عفونت مجاری ادراری پایین (عفونت مثانه و ادرار)

این عفونت نیز به دو زیر دسته دیگر تقسیم می‌شود که به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت:

• عفونت مثانه: در این نوع عفونت، باکتری‌ها وارد مثانه می‌شوند و علائمی مانند: سوزش و درد در هنگام ادرار، تمایل مکرر به ادرار کردن و ادرار تیره و غیرشفاف را ایجاد می‌کنند.
• عفونت ادرار: در این نوع عفونت، باکتری‌ها وارد لوله ادراری (کانالی که ادرار از مثانه به بیرون جریان می‌یابد) می‌شوند و علائمی مشابه عفونت مثانه را ایجاد می‌کنند.

عفونت مجاری ادراری بالا (عفونت کلیه و لوله‌های ادراری بالایی)

عفونت در مجاری بالا نیز به دو زیر دسته دیگر تقسیم می‌شود که در ادامه درباره آن‌ها توضیح می‌دهیم:

• عفونت کلیه (پیلونفریت): در این نوع عفونت، باکتری‌ها وارد کلیه‌ها می‌شوند و می‌تواند علائمی مانند: تب، درد شکمی در ناحیه کلیه‌ها (در پشت بالای شکم) و علائم مربوط به عفونت مجاری ادراری پایین را ایجاد کند.
• عفونت لوله‌های ادراری بالایی: در این نوع عفونت، باکتری‌ها وارد لوله‌های ادراری بالایی (مثل لوله‌های ادراری کلیه و لوله‌های مشترک کلیه) می‌شوند و علائمی مانند: تب، درد شکمی و علائم مشابه عفونت مثانه و عفونت ادرار را ایجاد می‌کنند.

سایر انواع عفونت‌های ادراری

جدا از دو دسته اصلی، عفونت‌های ادراری انواع مختلف دیگری نیز دارند، در پایین برخی از این عفونت‌ها را به اختصار توضیح می‌دهیم:

• پروستاتیت: عفونت در پروستات (غده‌ای که در مردان در ناحیه پایین مثانه قرار دارد) که می‌تواند باعث درد و عوارض مربوط به سیستم ادراری شود.
• عفونت مجاری ادراری در سالمندان: در افراد کهنسال، سیستم ادراری به طور طبیعی ضعیف‌تر می‌شود و ممکن است UTI به راحتی ایجاد شود. عواملی مانند: تغییرات هورمونی، ضعف عضلات مجاری ادراری و کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن در افراد سالمند، باعث افزایش خطر ابتلا به این بیماری می‌شود.
• عفونت ادراری در بارداری: در دوران بارداری، تغییرات فیزیولوژیکی در بدن زن، از جمله افزایش حجم رحم، افزایش سطح استروژن و فشار بر مجاری ادراری، می‌تواند خطر ابتلا به UTI را افزایش دهد. علائم عفونت در دوران بارداری مشابه دیگر عفونت‌های اداری است؛ باید توجه داشت که عوارض جدی‌تری در بارداری ممکن است رخ دهد.
• عفونت ادراری در کودکان: شایع‌ترین علامت این بیماری در نوزادان و کودکان، تب شدید است، اگر کودک کمتر از ۳ ماه سن دارد و تب ۱۰۰.۴ درجه فارنهایت (۳۸ درجه سانتیگراد) یا بالاتر دارد، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد. 

علائم عفونت دستگاه ادرار UTI 

نشانه‌های عفونت در دستگاه ادراری وابسته به محل عفونت متفاوت است. در ادامه به بررسی نشانه‌های کلی عفونت دستگاه ادراری، خواهیم پرداخت. این علائم شامل موارد زیر می‌باشند: 

• درد یا احساس سوزش هنگام ادرار کردن (دیسوریا) 
• نیاز به ادرار کردن بیشتر از حد معمول
• نیاز به ادرار کردن بیشتر از حد معمول در طول شب (شب ادراری) 
• نیاز به ادرار کردن ناگهانی (فوری‌تر از حد معمول) 
• وجود خون در ادرار
• درد زیر شکم (درست زیر دنده ها) یا درد در کمر 
• درجه حرارت بالا یا احساس تب و لرز

درادامه علائم UTI در نواحی مختلف را برسی می‌کنیم.

علائم عفونت ادراری در مثانه

ادرار شما ممکن است تیره یا بد بو باشد؛ اگر این تنها علامت شماست، ممکن است به این دلیل باشد که به اندازه کافی آب ننوشیده اید. 

نشانه‌های عفونت مثانه می‌تواند شامل موارد زیر باشد: 

• درد یا سوزش در هنگام ادرار کردن
• تکرر ادرار
• با وجود خالی بودن مثانه، احساس نیاز به ادرار کردن
• ادرار خونی
• فشار یا گرفتگی در کشاله ران یا پایین شکم

علائم عفونت ادراری در کلیه

نشانه‌های عفونت کلیه می‌تواند شامل موارد زیر باشد: 

• تب
• لرز
• کمردرد یا درد در پهلوی کمر
• حالت تهوع یا استفراغ

درمان عفونت ادراری

درمان عفونت‌های دستگاه ادراری به طور معمول نیازمند مراجعه به پزشک برای دریافت تشخیص دقیق و انتخاب درمان مناسب است. برخی راه حل‌های عمومی وجود دارد که می‌تواند در کاهش علائم و مقابله با UTI کمک کند: 

• مصرف مقدار زیادی آب: مصرف مایعات کافی به افزایش جریان ادرار کمک کرده و علائم مربوط به تحمل ادرار دردناک را کمتر می‌کند. 
• اجتناب از تحریکات: باید از موادی که ممکن است منطقه حساس را تحریک کنند، مانند محصولات زنانه عطردار و مواد شوینده قوی، اجتناب شود. 
• گرما درمانی: قرار دادن حوله گرم بر روی منطقه پایین شکم می‌تواند در کاهش درد موثر باشد. 
• اجتناب از رابطه جنسی: در صورت UTI، باید تا بهبود عفونت از رابطه جنسی خودداری شود. 
• درمان دارویی: معمولا برای درمان UTI ساده از آنتی‌بیوتیک‌ها مانند: آموکسی سیلین، سفکسیم، لووفلوکساسین، سیپروفلوکساسین، فسفومایسین، کوتریموکسازول و نیتروفورانتوئین استفاده می‌شود. 

پیشنهاد می‌شود درمان عفونت دستگاه ادراری را مطالعه کنید!

عوارض درمان دارویی 

باکتری‌ها باعث عفونت در مجاری ادراری می‌شوند و آنتی بیوتیک‌ها آن‌ها را درمان می‌کنند. با این حال، هر زمان که آنتی بیوتیک مصرف می‌کنید، می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند. عوارض جانبی می‌تواند شامل بثورات پوستی، سرگیجه، حالت تهوع، اسهال و عفونت‌های قارچی باشد. عوارض جانبی جدی‌تر می‌تواند شامل عفونت‌های مقاوم به آنتی بیوتیک یا عفونت C. diff باشد که باعث اسهال می‌شود که می‌تواند منجر به آسیب شدید روده بزرگ و مرگ شود. در صورت بروز عوارض جانبی در حین مصرف آنتی بیوتیک به پزشک اطلاع دهید. 

پیشگیری

با انجام کارهای زیر می‌توانید به پیشگیری از UTI کمک کنید: 

• بعد از فعالیت جنسی ادرار کنید. 
• بدن خود را هیدراته نگه دارید. 
• حمام کردن و شستشو با صابون بسیار مهم است. 
• از استفاده اسپری یا پودر در ناحیه تناسلی بپرهیزید. 
• بعد از اجابت مزاج (دستشویی کردن) حتما به صورت کامل و دقیق خود را بشویید.

کلام پایانی

عفونت ادراری به دو دسته کلی تقسیم می‌شود و حاصل ورود باکتری به دستگاه ادراری است. از شایع‌ترین علائم این بیماری درد و سوزش هنگام ادرار، تکرر ادرار، وجود خون در ادرار و… است. مهم‌ترین عواملی که در ابتلای افراد به این بیماری تاثیر دارند، ضعف سیستم ایمنی، سنگ کلیه، رعایت نکردن اصول بهداشتی و… است. در این مقاله راه‌های درمان و پیشگیری از انواع این بیماری مورد بررسی قرار گرفته است.