برخی اوقات به دلایلی مانند: وجود عفونت، آسیب‌های عصبی، مصرف برخی داروها یا ضربه و آسیب به شکم افراد دچار پرکاری مثانه می‌شوند. این مشکل، تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی افراد دارد، در این مقاله، قصد داریم به درمان بیش فعالی مثانه بپردازیم. برای آشنایی با روش‌های درمانی این مشکل تا انتهای مقاله همراه ما باشید. 

بیش فعالی مثانه چیست؟ 

به مجموعه‌ای از نشانه‌هایی مانند: تکرر ادرار، نشت ادرار و… که در یک فرد ظاهر می‌شود پرکاری مثانه یا بیش فعالی مثانه می‌گویند. این مشکل بیشتر در مردان بالای ۶۵ سال و زنان بالای ۴۵ سال اتفاق می‌افتد. پرکاری مثانه، زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بنابراین باید راه کار‌های درمان و کنترل علائم آن را آموخت. در مورد مثالنه عصبی نیز بخوانید.

درمان بیش فعالی مثانه چیست؟ 

درمان بیش فعالی مثانه، ممکن است شامل تغییر برخی رفتارها، داروها و تحریک عصبی (نورومدولاسیون) باشد. این عارضه به دلیل این که تاثیر بسیاری بر کیفیت زندگی افراد می‌گذارد باید در حتما درمان شود. 

کاربرد درمان بیش فعالی مثانه

درمان بیش فعالی مثانه می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی فرد منجر شود؛ فوائد و کاربرد‌های آن عبارت‌اند از: 

• کاهش فوریت ادرار: استفاده از داروها و تکنیک‌های تربیت مثانه می‌تواند به کنترل بهتر فوریت ادرار کمک کرده و شرایط زندگی روزمره را بهتر کند. 
• کاهش تعداد دفعات ادرار: با تمرینات کف لگن، مصرف کمتر نوشیدنی‌های تحریک‌کننده مثانه و استفاده از داروها، تعداد دفعات رفتن به دستشویی در طول روز و شب کاهش می‌یابد. 
• پیشگیری و کاهش حوادث بی‌اختیاری ادرار: تقویت عضلات کف لگن اغلب موجب کاهش موارد بی‌اختیاری می‌شود. 
• بهبود خواب: کاهش دفعات ادرار شبانه به فرد کمک می‌کند تا خواب بهتر و مستمرتری داشته باشد. 
• افزایش اعتماد به نفس: کنترل بهتر عملکرد مثانه می‌تواند به بهبود اعتماد به نفس و کاهش استرس ناشی از احتمال بی‌اختیاری در موقعیت‌های اجتماعی کمک کند. 
• کاهش محدودیت‌های اجتماعی: درمان موفقیت‌آمیز به افراد اجازه می‌دهد تا به فعالیت‌های اجتماعی و کاری بپردازند بدون نگرانی از نیاز مکرر یا فوری به استفاده از دستشویی. 
• بهبود فعالیت‌های روزمره: با کنترل بهتر ادرار، فرد می‌تواند بدون نگرانی در فعالیت‌های روزمره شرکت کند. 

انواع درمان مثانه بیش فعال

روش‌های درمانی مختلف می‌توانند به رفع پرکاری مثانه کمک کنند. شیوه‌های درمان عبارت‌اند از: 

• تغییرات رفتاری
• تحریک عصبی (نورومدولاسیون) 
• بوتاکس
• دارو

تغییرات رفتاری

بیمار می‌توانید تغییرات زیادی در رفتار خود ایجاد کند تا به بهبود پرکاری مثانه کمک کنید. این رفتارها عبارت‌اند از: 

• داشتن دفتر یادداشت
• نظارت بر رژیم غذایی
• حفظ منظم بودن روده
• بازآموزی مثانه
• کنترل مثانه بیش فعال 

داشتن دفتر یادداشت مثانه

پزشک ممکن است از فرد بخواهد که برای چند روز یک دفتر یادداشت مثانه داشته باشد. توجه به آنچه قبل از این عارضه رخ داده است می‌تواند به پزشک، کمک کند تا علت OAB را تعیین کند. دفتر یادداشت برای یادداشت کردن مواردی استفاده می‌شود که عبارت‌اند از: 

• آنچه می‌نوشید
• چقدر می‌نوشید
• آنچه می‌خورید
• چند بار ادرار می‌کنید
• چه زمانی و چه مقدار ادرار نشت می‌کند
• هر چند وقت یک بار احساس نیاز فوری به ادرار می‌کنید 
• زمانی که نتوانستید به موقع به دستشویی برسید
• دلایلی که باعث ادرار کردن می‌شوند، مانند: سرفه، عطسه یا خنده

نظارت بر رژیم غذایی

فرد باید خوردن را متوقف کند یا نوشیدنی‌ها یا غذاهایی که ممکن است باعث علائم پرکاری مثانه شوند را کاهش دهد. این کارها عبارت‌اند از: 

• چای
• قهوه
• الکل
• نوشابه‌های کافئین دار
• میوه‌ها و آب میوه‌ها
• شکلات
• گوجه فرنگی و محصولات مبتنی بر گوجه فرنگی
• غذاها و نوشیدنی‌های تند و اسیدی
• غذاها و نوشیدنی‌هایی که حاوی شیرین کننده‌های مصنوعی هستند، مانند نوشابه‌های رژیمی و مقداری آدامس 

حفظ منظم بودن روده

یبوست می‌تواند به مثانه فشار وارد کند و بر عملکرد مثانه تاثیر بگذارد. ممکن است بتوانید با حفظ عادات روده سالم از یبوست جلوگیری کنید و علائم مثانه را کاهش دهید. موارد زیر می‌تواند به شما در حفظ منظم بودن روده کمک کند: 

• مصرف فیبر را افزایش دهید. غذاهایی مانند لوبیا، پاستا، بلغور جو دوسر، غلات سبوس دار، نان گندم کامل، میوه‌های تازه و سبزیجات تازه را در رژیم غذایی خود بگنجانید. 
• هر روز دو تا چهار لیوان آب اضافی بنوشید
• به طور منظم تمرین کن
• وزن خود را مدیریت کنید
• استفاده از محصولات تنباکو را متوقف کنید

بازآموزی مثانه

هنگامی که فردی OAB دارد، بدن عضلات مثانه را به گونه‌ای تنظیم می‌کند که واکنش خاصی نشان دهند. با تنظیم مجدد عضلات مثانه، ممکن است بتوان ادرار را بهتر نگه دارد. اقداماتی که باید انجام شود عبارت‌اند از: 

• در برابر احساس فوریت مقاومت کنید
• تاخیر در رفتن به دستشویی
• به جای پاسخ دادن به احساس فوریت، طبق جدول زمانی ادرار کنید

روش‌های کنترل مثانه بیش فعال 

مراحل زیر می‌تواند به شما در تنظیم مجدد مثانه بیش فعال کمک کند: 

• کنترل فاصله دفع، فاصله دفع ادرار، تعداد دفعاتی است که فرد ادرار می‌کند. به عنوان مثال، اگر به طور متوسط هر ساعت ادرار می‌کند، این فاصله زمانی دفع ادرار است. تعداد دفعات ادرار کردن را در دفتر یادداشت بنویسید تا فاصله دفع ادرار فعلی مشخص شود. 
• هنگامی که فاصله دفع ادرار فعلی خود را مشخص کردید، سعی کنید چند دقیقه بین زمانی که احساس نیاز به ادرار می‌کنید تا زمانی که واقعاً به دستشویی می‌روید صبر کنید. با گذشت زمان، زمان بین ادرار کردن را به آرامی افزایش دهید. اگر بین فواصل دفع ادرار احساس فوریت کردید، نفس‌های عمیق و آهسته بکشید. خود را در یک محیط آرام تصور کنید یا از تکنیک آرامش‌بخش دیگری استفاده کنید تا زمانی که میل شما از بین برود. وقتی هوس از بین رفت، به دستشویی بروید. 
• ابتدا مثانه خود را به طور منظم در تمام روز و شب خالی کنید، تا آخرین لحظه منتظر نمانید. به عنوان مثال، هر دو ساعت یکبار به دستشویی بروید. اگر بعد از دو ساعت ادرار نداشتید، به تدریج فاصله زمانی بین رفتن به دستشویی را افزایش دهید. اگر ادرار داشتید، زمان بین رفتن به دستشویی را به یک ساعت کاهش دهید. اگر معمولاً هر یک ساعت می‌روید، سعی کنید زمان بین رفتن به دستشویی را به یک ساعت و ۱۵ دقیقه افزایش دهید. 
• هنگامی که بتوانید برنامه جدید خود را بدون بی‌اختیار ادرار، حداقل برای یک هفته حفظ کنید، سعی کنید فاصله دفع ادرار خود را ۱۵ دقیقه بیشتر افزایش دهید. ادامه دهید تا زمانی که به برنامه‌ای برسید که احساس راحتی کنید. سعی کنید فاصله دفع ادرار بین دو تا چهار ساعت باشد. 
• تا حد امکان به برنامه خود پایبند باشید. 

روش از بین بردن هوس برای تنظیم کنترل مثانه بیش فعال

مدیریت میل به ادرار، یک گام کلیدی در تنظیم مجدد مثانه است. استراتژی‌های مورد استفاده در آن عبارت‌اند از: 

• کاری را که انجام می‌دهید متوقف کنید و سر جای خود بمانید. در صورت امکان ساکت بایستد یا بنشینید. تا حد امکان ساکن بمانید، وقتی ساکن هستید، مدیریت تمایلات‌تان آسانتر است. 
• عضلات کف لگن خود را به سرعت چندین بار منقبض کنید (تمرینات کگل). 
• بقیه عضلات بدن خود را آرام کنید. چندین نفس عمیق بکشید تا به شما کمک کند تا از هرگونه تنش خلاص شوید. 
• روی سرکوب میل خود به ادرار کردن تمرکز کنید. 
• صبر کنید تا هوس از بین برود. 
• با سرعت عادی به سمت دستشویی بروید. در حین راه رفتن به فشردن سریع عضلات کف لگن خود ادامه دهید. 
• صبر مهم است؛ آموزش مجدد مثانه معمولاً حداقل شش تا هشت هفته طول می‌کشد تا نتیجه را بدهد. 

تحریک عصبی مثانه بیش فعال 

تحریک عصبی، می‌تواند به بهبود OAB کمک کند. اعصاب به مغز پیام می‌دهند که مثانه پر شده است. با درمان اعصاب، می‌توانید کنترل مثانه را بهبود بخشید. تحریک عصبی یک درمان برگشت‌پذیر است. پزشکان، آن را فقط در صورتی توصیه می‌کنند که سایر درمان‌ها موثر واقع نشوند. انواع مختلفی از درمان‌های تحریک عصبی وجود دارد که عبارت‌اند از: 

تحریک عصب ساکرال

تحریک عصب ساکرال، یک روش درمانی است که اعصاب کنترل کننده مثانه را به صورت الکتریکی تحریک می‌کند. پزشک، دستگاه کوچکی به نام انتقال دهنده عصبی را در زیر پوست نزدیک ناحیه بالایی باسن قرار می‌دهد. انتقال دهنده عصبی، تکانه‌های الکتریکی خفیفی را از طریق سیم نزدیک عصب نخاعی ارسال می‌کند. عصب نخاعی، عصبی در قسمت پایین کمر است؛ تکانه‌ها کمک می‌کنند فرد مثانه خود را کنترل کند. تحریک عصب ساکرال می‌تواند تعداد دفعاتی که بیمار مجبور به استفاده از دستشویی است یا تعداد دفعاتی که به طور تصادفی ادرار می‌کند را کاهش دهد. در کل بسیار موثر است، همچنین یک روش سرپایی است، بنابراین می‌توان بعد از آن مرخص شد و نیازی به بستری نیست. 

تحریک عصب تیبیال از راه پوست

تحریک از راه پوست تیبیا، تکانه‌های عصبی کوچکی را به شاخه عصبی نزدیک مچ پا می‌فرستد که به تحریک کنترل مثانه کمک می‌کند. این روش سرپایی است و بسیاری از افراد به ۱۲ جلسه در هفته و سپس جلسات نگهداری ماهانه پس از آن نیاز دارند. 

تزریق سم بوتولینوم

بوتاکس شناخته شده‌ترین برند سم بوتولینوم است. پزشک، بوتاکس را با استفاده از سیستوسکوپ به دیواره مثانه تزریق می‌کند. این درمان حتی برای بیمارانی که به درمان‌های دیگر به خوبی پاسخ نداده‌اند بسیار موثر است. تعداد کمی از افراد ممکن است پس از تزریق بوتاکس احتباس موقت ادرار (مشکل ادرار کردن) داشته باشند. تزریق بوتاکس به مرور زمان از بین می‌رود. اکثر مردم نیاز به تکرار تزریق هر شش ماه دارند. 

دارو

همانطور که فرد مثانه را دوباره آموزش می‌دهد، پزشک، ممکن است دارو تجویز کند. داروها می‌توانند به بازیابی عملکرد طبیعی مثانه کمک کنند. داروهایی که معمولا برای مثانه بیش فعال تجویز می‌شوند عبارتند از: 

داروهای آنتی کولینرژیک

آنتی کولینرژیک به تنظیم اسپاسم عضلانی مثانه کمک می‌کنند و نمونه‌های آن عبارت‌اند از: 

• اکسی بوتینین (Ditropan®) 
• ژل اکسی بوتینین (Gelnique®) 
• تولترودین (Detrol®) 
• سولیفناسین (VESIcare®) 
• فزوترودین (Toviaz®) 
• داریفناسین (Enablex®) 
• تروسپیوم (Sanctura XR®) 

داروهای آدرنرژیک بتا ۳

داروهای آدرنرژیک بتا-۳ باعث شل شدن عضلات دترسور در مثانه می‌شوند تا مثانه بتواند ادرار بیشتری ذخیره کند. انواع این داروها عبارت‌اند از: 

• میرابگرون (Myrbetriq®)
• Vibegron (Gemtesa®)

زمان بهبودی بعد از درمان 

مدت زمانی که طول می‌کشد تا نتایج درمان خود را نشان دهند به نوع درمان بستگی دارد که عبارت‌اند از: 

• تمرینات کف لگن و تغییرات در سبک زندگی ممکن است شش تا هشت هفته طول بکشد تا اینکه نتایج قابل مشاهده باشند. 
• بسیاری از داروها بعد از چند ساعت شروع به شل کردن عضلات مثانه می‌کنند. اما ممکن است تا یک ماه طول بکشد تا به طور کامل کار کنند. 
• بوتاکس باید بعد از یک تا دو هفته شروع به کار کند. 
• اکثر افراد پس از شش جلسه درمان تحریک عصبی بهبودی را مشاهده می‌کنند. با این حال، برای مشاهده نتایج ممکن است تا ۱۲ درمان طول بکشد. 

کلام پایانی

در این مقاله، به صورت کامل به روش‌های کنترل و درمان مثانه بیش فعال پرداختیم و انواع روش‌های آن را به صورت کامل توضیح دادیم. از آنجایی که این مشکل تاثیر زیادی بر زندگی فرد می‌گذارد درمان آن بسیار مهم است. در این مقاله تاثیرات مثبت درمان را نیز به صورت کامل بررسی کردیم. همچنین مدت زمان بهبودی که برای بسیاری از افراد مهم است را نیز توضیح دادیم. 

سوالات متداول