اسپرماتوسل چیست و چگونه درمان می‌شود؟ 

اسپرماتوسل یکی از کیست‌های رایج بیضه است که به دلیل جمع شدن مایع در اپیدیدیم، معمولاً در ناحیه بالای بیضه‌ها شکل می‌گیرد. این کیست‌ها معمولا غیر سرطانی و بدون درد هستند. اما در صورت درمان نشدن مشکلات جدی را برای بیمار ایجاد می‌کنند. علائم این بیماری شامل احساس سنگینی، درد خفیف یا تورم در بیضه‌ها است. بنابراین اگر هرکدام از این عائم را دارید یا نگران سلامت بیضه خود هستید، در این مقاله، علل، علائم، روش‌های تشخیصی و درمان این بیماری را بررسی می‌کنیم.  برای آشنایی کامل با این بیماری تا انتهای این مقاله، همراه ما باشید. 

اسپرماتوسل

اسپرماتوسل چیست؟ 

اسپرماتوسل (کیست‌های اسپرماتیک یا کیست‌های اپیدیدیم)، نوعی کیست است که در بالا یا پشت بیضه ایجاد می‌شود و معمولا خوش خیم است. اپیدیدیم، لوله‌ای است که از پشت و بالای هر بیضه می‌گذرد و وظیفه اصلی آن ذخیره و انتقال اسپرم است. این بیماری معمولا در مراحل اولیه علائمی ندارد و بیمار متوجه وجود این کیست نمی‌شود. داخل کیست‌های اپیدیدیم یک مایع وجود دارد که حاوی اسپرم است که به آن کیست اسپرماتیک نیز گفته می‌شود. با وجود این که کیست‌های اسپرماتیک معمولاً درد ندارند، اما این کیست‌ها زمانی که بزرگ می‌شوند قابل مشاهده هستند. پزشکان معمولاً زمانی این کیست‌ها را درمان می‌کنند که این توده بسیار بزرگ شده باشد یا موجب آسیب رساندن به فرد شود.

علائم اسپرماتوسل

کیست‌های اسپرماتیک کوچک، معمولاً علائم کمی ایجاد می‌کنند یا هیچ علامتی ندارند و در بیشتر مواقع موجب اذیت و ایجاد درد در بیضه بیمار نمی‌شوند. اما بسته به اندازه، کیست‌های اپیدیدیم بزرگتر ممکن است نشانه‌هایی ​​را ایجاد کنند، این علامت‌ها عبارت‌اند از: 

  • درد مبهم بیضه
  • تورم کیسه بیضه (اسکروتوم) 
  • احساس سنگینی در کیسه بیضه 

انواع اسپرماتوسل

اندازه کیست‌های اسپرماتوسل می‌تواند بسیار متفاوت باشد. این کیست‌ها بسته به اندازه به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. برخی از کیست‌های اسپرماتیک آن‌قدر کوچک هستند که نمی‌توان آن‌ها را با معاینه فیزیکی احساس کرد یا حتی با چشم دید. این نوع کیست‌ها معمولاً بدون درد هستند و تنها با آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی قابل تشخیص‌اند. نوع دیگری از کیست‌های اسپرماتیک اندازه‌ای کمی بزرگ‌تر دارند و اغلب مانند یک توده کوچک هستند که در بالای بیضه یا پشت آن قرار می‌گیرند. این کیست‌ها به طور معمول به اندازه یک نخود یا کمی بزرگ‌تر هستند و با معاینه فیزیکی قابل تشخیص هستند. در برخی موارد، این کیست‌های به اندازه‌ای بزرگ می‌شوند که در ظاهر به چشم می‌آیند. این کیست‌های بزرگ‌تر شبیه یک بیضه اضافی یا اصطلاحاً بیضه سوم به نظر برسند و باعث نگرانی فرد شوند.

علت اسپرماتوسل 

اسپرماتوسل زمانی اتفاق می‌افتد که اسپرم در جایی در اپیدیدیم جمع شود. اما علت اصلی جمع شدن اسپرم در اپیدیدیم هنوز به صورت کامل مشخص نشده است. بر اساس تحقیقات متخصصان انسداد مجرای اپیدیدیم یا التهاب بیضه از جمله دلایل مهم ایجاد کیست اسپرماتوسل هستند. در بسیاری از موارد، کیست‌های اسپرماتیک بدون هیچ نشانه‌ای از آسیب، عفونت باکتریایی یا سایر علل، آشکار ظاهر می‌شوند. 

تفاوت هیدروسل و اسپرماتوسل

هیدروسل مایع خوش خیمی است که کیسه‌ای را که بیضه در آن قرار دارد، در بیضه پر می‌کند. در بیشتر موارد، هیدروسل جدی یا دردناک نیست. این امکان وجود دارد که آن‌ها برای سال‌های طولانی پایدار بمانند. اما گاهی اوقات، آن‌ها بزرگ هستند و نیاز به درمان دارند. در حالی که کیست‌های اسپرماتوسل توده‌هایی هستند که در بالا یا اطراف بیضه ایجاد می‌شوند.

در مورد درمان هیدروسل نیز بدانید!

درمان اسپرماتوسل

تشخیص اسپرماتوسل

برای تشخیص اسپرماتوسل، ابتدا به یک معاینه فیزیکی توسط پزشک نیاز دارید. هرچند این بیماری معمولاً دردناک نیست، اما ممکن است در زمان لمس یا بررسی توده توسط پزشک، کمی احساس درد کنید. اگر پزشک برای تشخیص قطعی نیاز به اطلاعات بیشتری داشته باشد، معمولا از روش‌های تشخیصی دیگر استفاده می‌کند که عبارتند از:

ترانس‌ ایلومینیشن (عبور نور)

در روش عبور نور یا ترانس ایلومینیشن، پزشک نور کوچکی را از کیسه بیضه عبور می‌دهد. در صورتی که کیست‌ها پر از مایع باشد مانند اسپرماتوسل، نور به‌ خوبی از آن عبور می‌کند و پزشک می‌تواند تشخیص دهد که توده پر از مایع است. این آزمایش به‌ طور معمول برای تشخیص اولیه اسپرماتوسل مفید است.

سونوگرافی

اگر نتیجه‌ی ترانس‌ ایلومینیشن به‌ صورت دقیق به تشخیص کیست کمک نکند یا نیاز به بررسی بیشتری باشد، پزشک سونوگرافی تجویز می‌کند. در این آزمایش، از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویری از ساختار داخلی کیسه بیضه استفاده می‌شود. سونوگرافی برای تشخیص دقیق‌تر توده کاربرد دارد. همچنین به رد احتمال وجود تومور، سرطان بیضه یا سایر علل تورم در بیضه کمک می‌کند.

درمان اسپرماتوسل

اکثر کیست‌های اسپرماتیک از نظر اندازه، کوچک باقی می‌مانند و علائم کمی ایجاد می‌کنند یا هیچ علامتی ندارند. زمانی که این کیست‌ها باعث درد یا ناراحتی نمی‌شوند، نیازی به درمان نیز ندارند. اما، اگر موجب درد یا ناراحتی طولانی مدت شوند، برای درمان و از بین بردن آن‌ها نیاز به جراحی اسپرماتوسلکتومی است. 

جراحی اسپرماتوسلکتومی

اسپرماتوسلکتومی یک روش جراحی سرپایی برای درمان اسپرماتوسل است.  برای انجام این جراحی، متخصص بیهوشی از بیهوشی موضعی یا عمومی استفاده می‌کند. در طی این روش جراحی، جراح یک برش در ناحیه کیسه بیضه یا کشاله ران ایجاد می‌کند. جراح با ایجاد این برش، به اسپرماتوسل دسترسی پیدا می‌کند و این کیست را حذف می‌کند. به طور کلی، اسپرماتوسلکتومی یک روش نسبتا بی‌ خطر است که برای درمان اسپرماتوسل انجام می‌شود. 

کلام پایانی 

نکته‌ای که باید مد نظر داشت این است که علم پزشکی همواره در حرکت است و هر روز شاهد ابداع روش‌ها و درمان‌های جدیدی هستیم که کیفیت زندگی بیماران را بهبود می‌بخشد. این موضوع به ما یادآوری می‌کند که حتی کوچک‌ترین ناراحتی‌های ما می‌توانند پیام‌هایی باشند که نباید نادیده گرفته شوند. امیدواریم مطالعه این مقاله گامی به سمت درک بهتر و مدیریت کامل‌تر شرایط سلامتی مانند اسپرماتوسل باشد.

سوالات متداول 

اسپرماتوسل چه کسانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟ 

کیست‌های اسپرماتیک می‌تواند هر فردی را که بیضه دارد در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. اما آن‌ها بیشتر در میانسالی (۴۰ یا ۵۰ سالگی) ظاهر می‌شوند. 

آیا اسپرماتوسل از بین می‌رود؟ 

اسپرماتوسل بدون درمان احتمالاً از بین نمی‌رود. 

آیا می‌توان از اسپرماتوسل جلوگیری کرد؟ 

نه، شما نمی‌توانید کاری برای کاهش خطر ابتلا به اسپرماتوسل انجام دهید. اما برای بسیاری از افرادی که اسپرماتوسل دارند، کیست‌ها هیچ علامت مشکلی ایجاد نمی‌کنند. 

آیا کیست‌های اسپرماتیک باعث ناباروری می‌شوند؟ 

خیر، اسپرماتوسل باعث ناباروری مردان نمی‌شود، با این حال، جراحی می‌تواند باعث انسداد اپیدیدیم شود که بر باروری تاثیر می‌گذارد.