سلامت پروستات یکی از جنبه‌های مهم در سلامت عمومی افراد است، اما معمولاً کمتر درباره آن صحبت می‌شود. معاینه پروستات و آزمایش دیجیتال رکتوم (DRE) یکی از روش‌های ساده و مؤثر برای بررسی سلامت این غده و تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی است. در این روش، پزشک با استفاده از انگشت، غده پروستات را از طریق مقعد بررسی می‌کند. این معاینه، در تشخیص بیماری‌هایی مانند: عفونت‌ها، التهاب پروستات یا حتی سرطان پروستات کاربرد دارد. همچنین، برای بررسی مشکلاتی مانند خونریزی مقعدی یا تغییرات غیرعادی در حرکات روده نیز به کار می‌رود. ما در این مقاله، آزمایش دیجیتال رکتوم یا معاینه پروستات، کاربرد و دلایلی است که چرا نباید از انجام آن غافل شویم را بررسی می‌کنیم. برای آشنایی با این موارد ما را تا انتهای مقاله همراهی کنید.

آزمایش دیجیتال رکتوم (DRE) چیست؟

معاینه دیجیتال رکتال (DRE) یک آزمایش پزشکی است که برای بررسی بخش پایین رکتوم و مقعد انجام می‌شود. این آزمایش معمولاً برای شناسایی مشکلات در این نواحی یا بررسی وضعیت پروستات در مردان انجام می‌شود. در طول این معاینه، پزشک یک انگشت دستکش‌دار که با استفاده از کرم‌های مخصوص روان شده را از طریق مقعد وارد رکتوم می‌کند تا ناهنجاری‌ها یا مشکلات احتمالی را پیدا کند.

دلیل انجام آزمایش دیجیتال رکتوم

معاینه دیجیتال رکتال برای تشخیص مسائل مختلف پزشکی از جمله: بیماری‌های التهابی روده، هموروئید یا بواسیر، شقاق مقعد، عفونت پروستات، سرطان رکتوم یا کولون، آسیب یا تروما و مشکلات عصبی در رکتوم و مقعد مفید است. همچنین اگر علائمی مانند: خونریزی از مقعد یا خون در مدفوع، تغییرات در حرکات روده مانند یبوست یا اسهال، خون، مخاط یا ترشحات در ادرار و بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع را داشته باشد، انجام این آزمایش توصیه می‌شود. به صورت کلی دلایل انجام آزمایش دیجیتال رکتوم عبارتند از:

• بررسی پروستات
• خون در مدفوع یا خونریزی مقعدی
• تغییرات در عادات روده

بررسی پروستات

در طول معاینه دیجیتال رکتال، پزشک پروستات شما را نیز بررسی می‌کند. این معاینه برای تشخیص مشکلاتی مانند عفونت پروستات یا بزرگ شدن آن مفید است. با این حال، معاینه دیجیتال رکتال معمولاً برای غربالگری سرطان پروستات توصیه نمی‌شود، اما می‌تواند علائم عفونت پروستات را شناسایی کند.

درمورد اینکه ابعاد پروستات سالم چقدر است نیز بخوانید.

خون در مدفوع یا خونریزی مقعدی

اگر در مدفوع خود خون مشاهده کنید یا بعد از دستشویی رفتن خون روی دستمال پیدا کنید، معاینه دیجیتال رکتال به پزشک کمک کند تا علت این خونریزی را پیدا کند. درواقع این آزمایش به بررسی سرطان رکتوم، هموروئید یا بیماری‌های دیگر روده کمک می‌کند.

تغییرات در عادات روده

اگر تغییرات غیرعادی در حرکات روده خود مانند نازک شدن مدفوع یا سفت بودن مدفوع داشته باشید، پزشک این معاینه را برای بررسی وجود تومورها، سرطان روده یا انسدادهای فیزیکی انجام می‌دهد. به طور کلی، معاینه دیجیتال رکتال یک ابزار مفید برای شناسایی مشکلات مختلف روده، مقعد و پروستات است و می‌تواند به پزشک کمک کند تا به موقع درمان‌های لازم را انجام دهد.  

هر چند وقت یک بار باید آزمایش دیجیتال رکتوم انجام دهیم؟

معمولا پزشک به بیمار توصیه می‌کند که معاینه دیجیتال رکتوم (DRE) را به عنوان بخشی از معاینه سالانه انجام دهد. همانطور که توضیح دادیم این معاینه برای بررسی وضعیت پروستات نیز مفید است. علاوه بر این، پزشک ممکن است آزمایش آنتی‌ژن پروستات (PSA) را نیز برای بررسی سرطان پروستات پیشنهاد کند. این آزمایش پروتئینی در خون شما است که می‌تواند اطلاعاتی در مورد سلامت پروستات بدهد.

درمورد درمان بزرگی پروستات با جراحی نیز بخوانید.

آماده شدن برای آزمایش دیجیتال رکتوم

برای انجام معاینه رکتال دیجیتال، نیازی به آمادگی خاصی ندارید. با این حال، اگر دچار شقاق مقعد یا هموروئید هستید، باید این موضوع را به پزشک اطلاع دهید چون این شرایط ممکن است در حین معاینه بدتر شوند. پزشک شما روش انجام معاینه را برایتان توضیح می‌دهد و شما می‌توانید هر سوالی که دارید از او بپرسید.

در طول آزمایش دیجیتال رکتوم چه اتفاقی می‌افتد؟

معاینه دیجیتال رکتال معمولا در بیمارستان یا مطب پزشک انجام می‌شود. برای انجام این آزمایش شما باید لباس خود را از کمر به پایین درآورید. یک پارچه برای پوشاندن بدن به شما داده می‌شود. این معاینه معمولاً چند دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد و معمولاً بدون درد است. در برخی شرایط افراد پس از پایان آزمایش به مدفوع یا ادرار کردن نیاز پیدا می‌کنند. انجام این آزمایش برای زنان و مردان کمی تفاوت دارد که در ادامه هرکدام را بررسی می‌کنیم.

آزمایش دیجیتال رکتوم برای مردان

برای آزمایش دیجتال رکتوم در مردان پزشک از شما می‌خواهد یا در حالت ایستاده قرار بگیرد و به جلو خم شوید یا دراز بکشید و زانوهای خود را به سمت قفسه سینه جمع کنید. پس از این مرحله پزشک ابتدا ناحیه خارجی مقعد شما را بررسی می‌کند تا هموروئید یا شقاق مقعدی را شناسایی کند. سپس با دقت یک انگشت را وارد رکتوم شما می‌کند تا وضعیت پروستات شما را بررسی کند. اگر پروستات شما بزرگ باشد، در حین معاینه کمی احساس درد یا فشار می‌کنید. در نهایت، پزشک دیواره روده بزرگ و راست روده شما را به صورت کامل بررسی می‌کند و هر گونه ناهنجاری در این ناحیه را چک می‌کند.

آزمایش دیجیتال رکتوم برای زنان

پزشک معاینه دیجیتال رکتوم را به عنوان بخشی از معاینه لگنی انجام می‌دهد. برای این تست، شما باید روی تخت معاینه دراز بکشید و پاهای خود را در جای مخصوص قرار دهید. وقتی آماده شدید، پزشک انگشت خود را برای معاینه وارد رکتوم شما می‌کند. پزشک مانند آزمایش دیجیتال رکتال مردان، دیواره روده بزرگ و راست روده را بررسی می‌کند.

عوارض آزمایش دیجیتال رکتوم

آزمایش دیجیتال رکتوم یک تست ایمن و بی خطر است. اما مانند هر روش دیگر احتمال بروز برخی عوارض احتمالی وجود دارد. بهتر است بدانید که عوارض این آزمایش معمولا جدی نیستند و با گذشت زمان برطرف می‌شوند. عوارض احتمالی آزمایش دیجیتال رکتوم عبارتند از:

• ناراحتی یا درد خفیف
• خونریزی خفیف که نادر است
• خطر عفونت که این عارضه نیز بسیار نادر است

کلام پایانی

معاینه پروستات و آزمایش دیجیتال رکتوم (DRE) در نگاه اول کمی ناراحت‌کننده یا خجالت‌آور به نظر می‌رسد، اما در واقع یکی از مؤثرترین روش‌ها برای حفظ سلامت شما است. این معاینه ساده می‌تواند به تشخیص زودهنگام بسیاری از مشکلات جدی کمک کند و به شما امکان می‌دهد که اقدامات لازم برای درمان یا پیشگیری از بیماری‌های احتمالی را انجام دهید. با توجه به تأثیر مثبت DRE در تشخیص بیماری‌ها، و اهمیت انجام آن توسط یک پزشک با تجربه و ماهر، ما پیشنهاد می‌کنیم که به دکتر محمدرضا جعفری مراجعه کنید.

دکتر جعفری در درمان عفونت دستگاه ادراری، جراحی میکروسکوپی واریکوسل، جراحی آندوسکوپی سنگ کلیه و ناباروری مردان مهارت و تجربه بسیار بالایی دارند. ایشان با تجربه و سابقه درخشان در درمان بیماران یکی از برترین پزشکان کشور هستند.

سوالات متداول