سرطان پروستات در پروستات، یک غده گردویی شکل کوچک که در زیر مثانه و جلوی راست روده قرار دارد، در مردان ایجاد می‌شود. این غده کوچک مایعی ترشح می‌کند که با مایع منی مخلوط می‌شود و اسپرم را برای بارداری، سالم نگه می‌دارد.

سرطان پروستات یک بیماری جدی است که خوشبختانه، در بیشتر افراد مبتلا به سرطان پروستات قبل از اینکه سرطان به خارج از غده پروستات گسترش یابد، تشخیص داده می‌شود، همچنین درمان در این مرحله در اکثر اوقات سرطان را از بین می‌برد. در ادامه به تمام نکاتی که در مورد سرطان پروستات نیاز است بدانید می‌پردازیم، تا آخر مقاله همراه ما باشید.

سرطان پروستات چیست؟

سرطان، نتیجه رشد غیرطبیعی سلول است که عملکرد طبیعی سلول‌های بدن را تحت کنترل می‌گیرد و کار را برای بدن سخت می‌کند. سرطان پروستات، زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های غیر طبیعی در غده پروستات تشکیل شده و رشد می‌کنند. همه رشدهای غیر طبیعی که تومور نیز نامیده می‌شوند، سرطانی (بدخیم) نیستند. برخی از تومورها خوش خیم (غیر سرطانی) هستند.

سرطان پروستات معمولاً به کندی رشد می‌کند، بنابراین ممکن است تا سال‌ها هیچ نشانه‌ای وجود نداشته باشد. سرطان پروستات در غده پروستات، بخشی از سیستم تولید مثل در مردان، ایجاد می‌شود. بسیاری از افراد نظارت فعال (بدون درمان) را انتخاب می‌کنند زیرا سرطان پروستات به کندی رشد می‌کند و در غده باقی می‌ماند. برای سرطان‌هایی که به سرعت رشد می‌کنند و گسترش می‌یابند، درمان‌های رایج شامل پرتودرمانی و جراحی است.

پروستات چیست؟

پروستات و وزیکول‌های منی بخشی از دستگاه تناسلی مردان هستند. اندازه پروستات تقریباً به اندازه یک گردو است؛ وزیکول‌های منی دو جفت غده کوچک‌تر هستند که به پشت پروستات متصل هستند. پروستات در زیر مثانه، جلوی راست روده قرار دارد که مجرای ادرار را احاطه می‌کند.

وظیفه اصلی پروستات و وزیکول‌های منی، ساختن مایع منی است. در هنگام انزال، اسپرم به سمت مجرای ادرار حرکت می‌کند که در همان زمان، مایع از پروستات و وزیکول‌های منی نیز به داخل مجرای ادرار حرکت می‌کند.

انواع سرطان پروستات 

اگر سرطان پروستات، تشخیص داده شود، به احتمال زیاد یک آدنوکارسینوم است. آدنوکارسینوما از سلول‌های غدد مانند پروستات شروع می‌شود. به ندرت، سرطان پروستات از انواع دیگر سلول‌ها تشکیل می‌شود. انواع سرطان پروستات عبارت‌اند از: 

• کارسینوم‌های سلول کوچک. 
• کارسینوم سلول‌های انتقالی
• تومورهای نورواندوکرین
• سارکوم‌ها

علائم سرطان پروستات

سرطان پروستات، معمولاً تا زمانی که پروستات به اندازه بزرگ نباشد و در مراحل اولیه باشد به ندرت علائمی ایجاد می‌کند. علائمی که ممکن است با پیشرفت بیماری رخ دهد، عبارت‌اند از: 

• افزایش نیاز به ادرار کردن (تکرر ادرار) 
• احساس اینکه مثانه شما به طور کامل تخلیه نشده است
• نیاز فوری به ادرار، به خصوص در شب
• جریان ضعیف ادرار یا جریانی که شروع و متوقف می‌شود
• درد یا سوزش هنگام ادرار کردن 
• بی‌اختیاری ادرار (از دست دادن کنترل مثانه) 
• از دست دادن کنترل روده (بی‌اختیاری مدفوع)
• انزال دردناک و اختلال نعوظ (ED) 
• وجود خون در منی (هماتوسپرمی) و خونریزی ادراری
• درد در ناحیه کمر، لگن یا قفسه سینه

نکته: این علائم را نباید نادیده گرفت، اما به معنای ابتلا به سرطان پروستات نیست. به احتمال زیاد علت آن‌ها چیز دیگری است، مانند بزرگ شدن پروستات.

عوامل سرطان پروستات

کارشناسان، مطمئن نیستند که چه چیزی باعث می‌شود سلول‌های پروستات شما به سلول‌های سرطانی تبدیل شوند. در حالی که سلول‌های طبیعی در نهایت می‌میرند، سلول‌های سرطانی نمی‌میرند. در عوض، آن‌ها تکثیر می‌شوند و تبدیل به توده‌ای به نام تومور می‌شوند. همانطور که سلول‌ها به تکثیر ادامه می‌دهند، قسمت‌هایی از تومور می‌تواند شکسته شود و به سایر قسمت‌های بدن شما گسترش یابد. شایع‌ترین عوامل سرطان عبارت‌اند از: 

• سن: با افزایش سن احتمال ابتلا به سرطان بیشتر می‌شود، این سرطان در افراد بالای ۵۰ سال شایع‌تر است، همچنین حدود ۶۰ درصد از سرطان‌های پروستات در افراد بالای ۶۵ سال رخ می‌دهد. 
• سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده به سرطان پروستات مبتلا باشد، دو تا سه برابر بیشتر احتمال دارد به سرطان پروستات مبتلا شوید. 
• عوامل ژنتیکی: اگر سندرم لینچ یا ژن‌های جهش یافته (تغییر یافته) مرتبط را به ارث برده باشید، در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات قرار دارید. 
• مصرف دخانیات: استعمال دخانیات به خصوص سیگار احتمال تشکیل توده‌های سرطان پروستات را افزایش می‌دهد. 
• پروستاتیت: التهاب حاد در پروستات است که این عارضه خطر تشکیل تومور سرطانی را افزایش می‌دهد.

روش‌های تشخیصی سرطان پروستات

هیچ آزمایش واحدی برای سرطان پروستات وجود ندارد. تمام آزمایش‌هایی که برای کمک به تشخیص این بیماری استفاده می‌شوند دارای مزایا و خطراتی هستند که پزشک باید با افراد در میان بگذارد. غربالگری می‌تواند به تشخیص زودهنگام سرطان پروستات کمک کند. آزمایش‌های غربالگری، می‌توانند نشان دهد که آیا علائم سرطان پروستات وجود دارد یا خیر؟ در ادامه راه‌های تشخیص این بیماری را بررسی خواهیم کرد که عبرات‌اند از: 

• غربالگری سرطان پروستات
• تصویربرداری MRI
• بیوپسی

غربالگری سرطان پروستات

• معاینه دیجیتال رکتوم: پزشک، یک انگشت دستکش دار و روغن کاری شده را وارد راست روده شما می‌کند و غده پروستات شما را احساس می‌کند. برجستگی‌ها یا نواحی سفت ممکن است به معنای سرطان باشد. 
• آزمایش خون آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA): غده پروستات پروتئینی به نام آنتی ژن اختصاصی پروتئین (PSA) می‌سازد. سطوح بالای PSA ممکن است نشان دهنده سرطان باشد. همچنین در صورت داشتن شرایط خوش خیم مانند BPH یا پروستاتیت، سطح آن افزایش می‌یابد. 

تصویربرداری MRI 

MRI یا سونوگرافی ترانس رکتال، می‌تواند تصاویری از غده پروستات، از جمله مناطق مشکوک که ممکن است تومور سرطانی وجود داشته باشد را نشان دهد. نتایج تصویربرداری می‌تواند به پزشک در تصمیم گیری برای انجام بیوپسی کمک کند. 

بیوپسی

در طول بیوپسی سوزنی، پزشک، نمونه بافت را برای آزمایش در آزمایشگاه برای سرطان بر می‌دارد. بیوپسی، تنها راه مطمئن برای تشخیص سرطان پروستات یا آگاهی از میزان تهاجمی بودن آن است. پزشک، ممکن است آزمایشات ژنتیکی را روی بافت بیوپسی شده، انجام دهد. برخی از سلول‌های سرطانی، احتمال بیشتری برای پاسخ به درمان‌های خاص دارند.

درجات و مراحل سرطان پروستات

پزشکان از امتیاز گلیسون و مرحله‌بندی سرطان برای تعیین میزان جدی بودن سرطان و انواع درمان‌های مورد نیاز استفاده می‌کنند. این درجات و مراحل عبارت‌اند از: 

نمره گلیسون

نمره گلیسون، به پزشک اجازه می‌دهد تا میزان غیرطبیعی بودن سلول‌های سرطانی را ارزیابی کند. هر چه تعداد سلول‌های غیر طبیعی بیشتر باشد، امتیاز گلیسون، بالاتر خواهد بود و درجه سرطان یا پتانسیل تهاجمی بودن آن را تعیین می‌کند. 

مرحله‌بندی سرطان پروستات

مرحله‌بندی سرطان به پزشک، این امکان را می‌دهد که بفهمد سرطان چقدر پیشرفته کرده یا چقدر گسترش یافته است. سرطان، ممکن است فقط در غده پروستات باشد (محلی)، به ساختارهای مجاور حمله کند (منطقه ای) و یا به سایر اندام‌ها گسترش یابد (متاستاز). سرطان پروستات بیشتر به استخوان‌ها و غدد لنفاوی سرایت می‌کند. همچنین می‌تواند در کبد، مغز، ریه‌ها و سایر اندام‌های دیگر ایجاد شود. 

پیشگیری از سرطان پروستات

باید توجه داشت که پیشگیری از سرطان پروستات، ممکن نیست با این حال، انجام بعضی مراحل ممکن است خطر ابتلا را کاهش دهد که عبارت‌اند از: 

• انجام منظم غربالگری سرطان پروستات
• حفظ وزن مناسب 
• انجام ورزش منظم و مناسب (۲۰ الی ۳۰ دقیقه در روز) 
• داشتن رژیم غذایی مناسب و خوب 
• استعمال نکردن دخانیات

درمان سرطان پروستات

اگر سرطان در مراحل اولیه است و علائمی ایجاد نمی‌کند، پزشک ممکن است «انتظار هوشیارانه» یا «نظارت فعال» را پیشنهاد کند. بهترین گزینه درمان، به سن و سلامت کلی فرد بستگی دارد. برخی از موارد سرطان پروستات در صورت درمان در مراحل اولیه قابل درمان هستند. 

برخی از موارد تنها در مراحل بعدی، زمانی که سرطان گسترش یافته است، تشخیص داده می‌شود. اگر سرطان به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد و قابل درمان نباشد، درمان بر افزایش طول عمر و تسکین علائم متمرکز است. این درمان‌ها عبارت‌اند از: 

• برداشتن پروستات با جراحی
• رادیوتراپی، به تنهایی یا در کنار هورمون درمانی
• سونوگرافی متمرکز با شدت بالا (HIFU) 
• کرایوتراپی

کلام پایانی

سرطان پروستات قابل پیشگیری است اما در مراحل اولیه قابل درمان است؛ هرچند باید به این موضوع توجه داشت که این سرطان به صورت کلی خیلی کند رشد می‌کند و احتمال تشخیص آن تا چند دهه طول می‌کشد. همچنین، این سرطان در مراحل اولیه هیچ علامتی از خود نشان نمی‌دهد که روند تشخیص را به تعویق می‌اندازد. بنابراین بهتر است که به صورت منظم غربالگری سرطان پروستات را انجام داد تا از شرایط سلامتی خود مطمئن شد.

سوالات متداول