معرفی لیتوتریپسی در اوایل دهه ۱۹۸۰ انقلابی در درمان بیماران مبتلا به سنگ کلیه ایجاد کرد. با این روش، بیمارانی که زمانی برای برداشتن سنگ‌های خود نیاز به جراحی بزرگ داشتند، می‌توانستند درمان شوند و حتی نیازی به برش نداشتند. به این ترتیب، این روش تنها درمان غیر تهاجمی برای سنگ کلیه است. به این معنی که برای درمان، نیازی به ایجاد برش ندارد. برای آشنایی با آن تا انتهای مقاله همراه ما باشید. 

لیتوتریپسی چیست؟ 

لیتوتریپسی، یک روش غیر تهاجمی است که برای درمان سنگ‌های کلیه بزرگ استفاده می‌شود. سنگ‌شکنی، سنگ کلیه را با ارسال انرژی اولتراسونیک متمرکز یا امواج ضربه‌ای به طور مستقیم به سنگی که ابتدا با فلوروسکوپی یا اولتراسوند قرار گرفته است، درمان می‌کند. امواج ضربه‌ای، یک سنگ بزرگ را به سنگ‌های کوچکتر می‌شکند که از سیستم ادراری عبور می‌کنند. برای هدف گیری امواج، پزشک باید بتواند سنگ‌ها را زیر اشعه ایکس یا اولتراسوند ببیند. 

لیتوتریپسی شامل تزریق یک سری امواج ضربه‌ای به سنگ مورد نظر است. موج‌ها که توسط دستگاهی به نام لیتوتریپتر تولید می‌شوند، توسط اشعه ایکس بر روی سنگ کلیه متمرکز می‌شوند. این موج‌ها از طریق پوست و بافت وارد بدن می‌شوند و به سنگ می‌رسند و آن را به قطعات کوچک می‌شکنند. برای چند هفته پس از درمان، آن قطعات کوچک از طریق ادرار از بدن خارج می‌شوند. 

انواع روش‌های درمان سنگ کلیه

سایر روش‌هایی که ممکن است برای درمان سنگ کلیه استفاده شود عبارتند از: 

• اورتروسکوپی یا یورتروسکوپی: روش‌های آندوسکوپی که در آن سنگ‌های مجرای ادرار یا حالب را می‌توان با وسیله‌ای که از طریق یک لوله کوتاه، منعطف و روشن به نام آندوسکوپ وارد می‌شود، خارج کرد. 
• نفرولیتوتومی از راه پوست (جراحی تونل): روش جراحی برای سنگ‌هایی که با لیتوتریپسی یا روش‌های آندوسکوپی قابل درمان نیستند. شامل برداشتن سنگ از طریق یک لوله نازک است که با یک برش کوچک در پشت به کلیه تونل شده است. 
• جراحی باز: یک روش جراحی تهاجمی‌تر با استفاده از یک برش بزرگتر برای دسترسی مستقیم به سنگ. 
• استنت: دستگاهی مصنوعی و لوله‌ای که ممکن است همراه با روش‌های دیگر استفاده شود. استنت ممکن است از طریق یک اسکوپ مخصوص به دستگاه ادراری وارد شود تا سنگ‌ها راحت‌تر عبور

فواید لیتوتریپسی

مزیت اصلی لیتوتریپسی این است که کاملاً غیر تهاجمی است. لیتوتریپسی برای بیماران مبتلا به سنگ‌های کوچک کلیه که به راحتی با اشعه ایکس قابل مشاهده است مناسب است. وقتی سنگ‌های کلیه برای عبور از مجاری ادراری بیش از حد بزرگ می‌شوند، ممکن است باعث درد شدید شوند و همچنین ممکن است جریان ادرار را مسدود کنند. ممکن است عفونت ایجاد شود. این روش، ممکن است برای درمان انواع خاصی از سنگ کلیه در مکان‌های خاصی در دستگاه ادراری انجام شود. 

عوارض لیتوتریپسی

عوارض سنگ‌شکنی عبارتند از: 

• خونریزی اطراف کلیه
• عفونت
• انسداد مجاری ادراری توسط قطعات سنگ
• قطعات سنگی باقی مانده است که ممکن است نیاز به سنگ‌شکنی مجدد داشته باشد

موارد منع لیتوتریپسی

موارد منع سنگ‌شکنی نیز عبارتند از: 

• سنگ کلیه در دوران باردار
• افرادی که رقیق کننده‌های خون مصرف می‌کنند یا بیمارانی که دچار اختلالات خونریزی هستند
• ابتلا به عفونت مزمن کلیه
• بیماران مبتلا به انسداد یا بافت اسکار در حالب
• بیمارانی که نیاز به پاکسازی فوری یا کامل سنگ دارند. 
• داشتن سنگ‌های متشکل از سیستین و انواع خاصی از کلسیم
• افرادی که ضربان ساز قلب دارند 
• چاقی و گاز روده نیز ممکن است با روش لیتوتریپسی تداخل داشته باشد

قبل از عمل لیتوتریپسی

پزشک این روش را برای بیمار توضیح می‌دهد. همچنین به او این فرصت را می‌دهد، هر سوالی را که ممکن است در مورد این روش داشته باشد را بپرسد. 

از فرد خواسته می‌شود که یک فرم رضایت نامه امضا کند. 

علاوه بر سابقه پزشکی کامل، پزشک ممکن است قبل از انجام عمل، معاینه فیزیکی کامل برای اطمینان از سلامت فرد انجام دهد. 

احتمال دارد بیمار تحت آزمایش خون یا سایر آزمایشات تشخیصی قرار بگیرد. 

بسته به نوع بیهوشی یا آرامبخش مورد استفاده، نیاز به ناشتا بودن قبل از عمل اندیکاسیون وجود دارد. 

اگر فرد باردار یا مشکوک به بارداری است، باید به پزشک اطلاع دهد. 

اگر به هر گونه دارو، لاتکس، نوار چسب یا مواد بیهوش کننده، حساسیت دارد، باید به پزشک اطلاع دهد. 

باید پزشک را از تمام داروها د و مکمل‌هایی که مصرف می‌کند، مطلع کند. 

در صورت داشتن سابقه اختلالات خونریزی یا مصرف داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین یا سایر داروها، به پزشک اطلاع دهید. 

قبل از عمل یک آرام بخش به فرد داده می‌شود. 

بر اساس وضعیت پزشکی، پزشک ممکن است آماده‌سازی خاص دیگری را درخواست کند. 

در طول روش سنگ‌شکنی

از آنجایی که سنگ‌شکنی یک درمان کاملا غیر تهاجمی است، اکثر درمان‌های سنگ‌شکنی به صورت سرپایی انجام می‌شود. اگرچه استفاده از بیهوشی به ترجیح بیمار و پزشک بستگی دارد، نتایج سنگ‌شکنی ممکن است با تجویز بی‌حس کننده خفیف بهبود یابد. هنگامی که بیمار به اندازه کافی بیهوش شد، از دستگاه اشعه ایکس برای تعیین دقیق محل سنگ در کلیه استفاده می‌شود. یک سری امواج به سنگ اعمال می‌شود. تنظیم قدرت موج ضربه و سرعت ارسال امواج ضربه‌ای می‌تواند بر نتیجه درمان تأثیر بگذارد. به طور معمول، روش لیتوتریپسی تقریباً یک ساعت طول می‌کشد. 

فرآیند لیتوتریپسی

به طور کلی، سنگ‌شکنی این فرآیند را دنبال می‌کند: 

• از فرد خواسته می‌شود که هر گونه لباس، جواهرات، یا سایر اشیایی را که ممکن است با این روش تداخل داشته باشد را بردارد. 
• آنژیوکت در بازو یا دست وارد می‌شود. 
• ممکن است برای اطمینان از اینکه در طول عمل بی‌حرکت و بدون درد می‌مانید، آرام‌بخش یا داروی بی‌حس کننده استفاده شود. 
• پس از اینکه سنگ با فلوروسکوپی یا اولتراسوند یافت شد، برای دسترسی مستقیم به سنگ در موقعیت قرار خواهید گرفت. 
• اگر در حین عمل بیدار باشید، ممکن است دردی خفیف روی پوست خود احساس کنید. 
• دنباله‌ای از امواج ضربه‌ای برای شکستن سنگ کلیه ایجاد می‌شود. 
• سنگ با فلوروسکوپی یا اولتراسوند در طول عمل بررسی می‌شود. 
• ممکن است استنت در حالب قرار داده شود تا به عبور قطعات سنگ کمک کند. 
• هنگامی که قطعات سنگ به اندازه کافی کوچک شدند تا از سیستم ادراری عبور کنند، عمل به پایان می‌رسد. 

بعد از عمل

پس از جراحی، بیمار را برای بررسی به اتاق ریکاوری می‌برند. هنگامی که فشار خون، نبض و تنفس ثابت شد، در صورت نیاز به بخش رفته یا مرخص خواهد شد. 

بیمار می‌تواند رژیم غذایی و فعالیت‌های معمول خود را از سر بگیرد، مگر اینکه پزشک به او توصیه دیگری کند. در مورد رژیم غذایی برای دفع سنگ کلیه نیز بخوانید!

نوشیدن مایعات اضافی برای رقیق شدن ادرار و کاهش درد ناشی از عبور قطعات سنگ توصیه می‌شود. 

ممکن است برای چند روز یا بیشتر بعد از عمل متوجه خون در ادرار خود شد که طبیعی است. 

همچنین احتمال دارد که بیمار متوجه کبودی در پشت یا شکم شود. 

باید از مسکن‌ها طبق توصیه پزشک، برای کاهش درد استفاده کرد. 

بعد از عمل، آنتی بیوتیک به بیمار داده می‌شود، حتما دارو را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید. 

ممکن است از فرد خواسته شود که ادرار خود را صاف کند تا سنگ‌های باقیمانده یا قطعات سنگ برای بررسی به آزمایشگاه ارسال شوند. 

قرار ملاقات بعدی طی چند هفته پس از عمل برنامه ریزی می‌شود. اگر در حین عمل استنت قرار داده شد، ممکن است در این زمان برداشته شود. 

کلام پایانی

در این مقاله، به صورت کامل تمام نکات مربوط به لیتوتریپسی را مورد بررسی قرار دادیم. هر روش درمانی در کنار مزایایی که دارد، ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشد. عوارض و مزایای این روش درمانی را در این مقاله، به صورت کامل بررسی کردیم. روش درمانی سنگ‌شکنی کم تهاجمی است، روش انجام، اقدامات قبل و بعد از آن را نیز در این مقاله، بررسی کردیم.