شب ادراری، ترشح غیر ارادی ادرار در طول خواب است. این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات کنترل مثانه مانند: بی‌اختیاری، پرکاری مثانه یا مشکلات ساختاری شدیدتر مانند بزرگ شدن پروستات یا سرطان مثانه باشد. مطالعات نشان می‌دهد که ۱ تا ۲ درصد از بزرگسالان رختخواب را خیس می‌کنند، اگرچه محققان فکر می‌کنند که آمار به دلیل ماهیت شرم‌آور مشکل گزارش نشده است. به جای پنهان کردن آن، باید درمان‌های موثر را بررسی کرد که می‌تواند به کاهش احتمال شب ادراری و کاهش اضطراب ناشی از خواب شبانه کمک کند. در این مقاله به علل، علائم راه‌های پیشگیری و درمان شب ادراری در بزرگسالان خواهیم پرداخت. برای آشنایی با این موارد تا انتهای مقاله، همراه ما باشید. 

شب ادراری در بزرگسالان چیست؟ 

شب ادراری در بزرگسالان، که به عنوان اینورتانس نوکتورن نیز شناخته می‌شود، یک وضعیت است که در آن بزرگسالان در طول شب بی‌قراری ادرار دارند و نمی‌توانند کنترل کامل بر ادرار خود داشته باشند. این موضوع می‌تواند باعث ایجاد ناراحتی روحی و اجتماعی شود و بر روی کیفیت زندگی تاثیر بگذارد. شب ادراری در بزرگسالان می‌تواند به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد، از جمله عوامل ژنتیکی، عوامل فیزیکی مثل ضعف عضلات مثانه یا عصب‌های کنترل کننده مثانه، اختلالات هورمونی، عوامل روانشناختی و عوامل محیطی. درمان شب ادراری در بزرگسالان ممکن است شامل روش‌های رفتاری، داروها و تغییرات در رژیم غذایی باشد، که هدف آن کنترل علائم شب ادراری و بهبود کیفیت زندگی است. 

همچنین بخوانید: تکرر ادرار: علل، عوارض و راهکارهای کنترل آن!

علل شب ادراری در بزرگسالان

بدن در شب هورمون ضد ادرار به نام ADH (هورمون آنتی دیورتیک) تولید می‌کند که تولید ادرار را در هنگام خواب کاهش می‌دهد. در افراد مبتلا به شب ادراری، این هورمون به اندازه کافی تولید نمی‌شود که می‌تواند منجر به شب ادراری شود. این وضعیت ممکن است نشانه‌ای از برخی از بیماری‌ها و عوامل زیر باشد: 

• علل هورمونی: مشکلات در تنظیم هورمون ADH می‌تواند منجر به کاهش ترشح آن در شب شود. برخی از علل هورمونی شامل دیابت نوع ۱ (کمبود انسولین) و دیابت نوع ۲ (مقاومت به انسولین) می‌شوند. 
• علل عصبی: مشکلات عصبی می‌توانند باعث کاهش ظرفیت عملکردی مثانه شوند و باعث شب ادراری شوند. این مشکلات می‌توانند شامل مثانه بیش فعال یا ناپایداری مثانه باشند. در مورد درمان پرکاری مثانه نیز بدانید!
• علل ساختاری: مشکلات در مجرای ادرار، پروستات یا لگن نیز می‌تواند منجر به شب ادراری شود. برخی از مشکلات ساختاری شامل عفونت دستگاه ادراری، سنگ‌های دستگاه ادراری، بزرگ شدن پروستات، سرطان پروستات و سرطان مثانه می‌شوند. 
• عوارض جانبی برخی داروها: برخی داروها مانند داروهای بی‌خوابی و داروهای روانپزشکی مثل تیوریدازین، کلوزاپین و ریسپریدون، ممکن است به عنوان عوامل مؤثر در شب ادراری در بزرگسالان شناخته شوند. در این صورت، پزشک می‌تواند داروی جایگزین تجویز کند یا جرعه و زمان مصرف دارو را تعدیل کند. 
• رژیم غذایی: مصرف محرک‌های مثانه مانند: الکل و کافئین، زیرا این محرک‌ها به عنوان دیورتیک عمل کرده و تولید ادرار را افزایش می‌دهند. مصرف مایعات در ساعات نزدیک به خواب، مصرف غذاهایی که می‌توانند تحریک کننده مثانه باشند (مانند هندوانه، خیار، انگور و مواد اسیدی) 

عوارض 

شب ادراری در بزرگسالان، می‌تواند عوارضی متنوع را به همراه داشته باشد. برخی از عوارض شب ادراری در بزرگسالان عبارت‌اند از: 

• تاثیر روانشناختی: شب ادراری، ممکن است باعث ایجاد ناراحتی روانشناختی، از جمله افزایش استرس، اضطراب، افزایش خجالت و کاهش اعتماد به نفس شود. 
• اختلال در خواب: شب ادراری، به خواب ناپایدار و اختلال در الگوی خواب منجر شده و در نتیجه باعث کاهش کیفیت خواب و احساس خستگی در طول روز می‌شود. 
• اثر بر روابط اجتماعی: شب ادراری می‌تواند بر روابط اجتماعی تأثیر بگذارد و باعث ایجاد خجالت و از بین رفتن اعتماد به نفس در برابر دیگران شود. این وضعیت ممکن است منجر به اجتناب از فعالیت‌های اجتماعی و اجتناب از میزبانی یا شرکت در رویدادهای اجتماعی شود. 
• تاثیر بر کیفیت زندگی: شب ادراری، بر کیفیت زندگی کلی تأثیر می‌گذارد. این مشکل ممکن است موجب ایجاد نگرانی و ناراحتی در زندگی روزمره شود و باعث محدودیت‌ها در انتخاب فعالیت‌ها و سبک زندگی شود. 
• مشکلات جسمی: در بعضی موارد، شب ادراری ممکن است با وجود تلاش برای کنترل ادرار، موجب لباس‌های مرطوب و تغییر مکرر آن‌ها شود. این وضعیت، منجر به تحریک و التهاب پوست منطقه تحتانی شده و احتمال عفونت‌های ادراری را افزایش می‌دهد. 

پیشگیری 

برای جلوگیری از شب ادراری، می‌توانید اقدامات و تغییراتی در سبک زندگی انجام دهید. در ادامه برخی از راهکارهای پیشگیری از آن را ذکر می‌کنیم: 

• مصرف مایعات را در طول روز به طور منظم انجام دهید و در ساعات نزدیک به خواب مصرف آن‌ها را محدود کنید. همچنین، مصرف مایعات حاوی محرک‌های مثانه مانند الکل و کافئین را کاهش دهید یا قطع کنید. 
• انجام تمریناتی برای تقویت عضلات مثانه می‌تواند به کنترل ادرار کمک کند. تمرینات معمول شامل تنگ کردن و رها کردن عضلات مثانه به صورت متناوب است. درمورد تمرینات کگل بیشتر بخونید.
• برنامه‌ریزی برای مراجعه منظم به سرویس بهداشتی قبل از خواب و حتی در طول شب می‌تواند کمک کند تا مشکل شب ادراری کاهش یابد. 
• مصرف غذاهایی که به عنوان محرک مثانه عمل می‌کنند، مانند: مواد تحریک‌کننده، ادویه‌جات قوی و مواد اسیدی را محدود کنید. همچنین، مصرف غذاهایی که دیورتیک طبیعی هستند مانند: هندوانه، خیار و انگور را نیز محدود کنید. 
• استرس می‌تواند بر تعداد دفعات ادرار تأثیر بگذارد. از روش‌های مدیریت استرس مانند: تکنیک‌های آرامش، تنفس عمیق، یوگا و ماساژ استفاده کنید. 
• در صورت بروز شب ادراری مکرر و مزاحم، با مراجعه به پزشک متخصص، مشاوره و درمان صحیح دریافت کنید. پزشک بیماری را به صورت دقیق تشخیص می‌دهد و راهکارهای درمانی مناسب را تعیین می‌کند. 

درمان شب ادراری در بزرگسالان

بسیاری از درمان‌های شب ادراری مؤثر هستند، قبل از شروع هر درمانی با پزشک مشورت کنید. انواع درمان عبارت‌اند از: 

• درمان رفتاری 
• دارو
• جراحی

درمان رفتاری

روش‌های درمانی که شامل تغییر در رفتار و سبک زندگی است، عبارتند از:

• نظارت بر مصرف مایعات: اولین قدم برای جلوگیری از شب ادراری، محدود کردن مصرف مایعات در بعد از ظهر و عصر است که باعث کاهش میزان ادرار تولید شده در شب می‌شود. مصرف کافئین و الکل، که به عنوان ادرارآور عمل می‌کنند را کاهش دهید یا از مصرف آن‌ها اجتناب کنید. 
• کنترل حجم مثانه: این تکنیک تلاش می‌کند ظرفیت مثانه را در افرادی که مثانه‌های عملکردی کوچک‌تری دارند، افزایش دهد. تمرین شامل نوشیدن مقادیر زیادی مایعات در طول روز و خودداری از ادرار کردن تا زمانی که ممکن است برای افزایش ظرفیت عملکردی مثانه است. 
• سیستم هشدار شب ادراری: از آلارم‌های تشخیص رطوبت می‌توان در لباس‌های زیر یا روی تخت برای لرزش یا پخش صدا در هنگام شب ادراری استفاده کرد. این کار بیمار را از خواب بیدار می‌کند و به او امکان می‌دهد جریان ادرار را متوقف کند. در نهایت، بدن خود را آماده می‌کند تا قبل از اینکه میل به ادرار بیش از حد قوی شود، بیدار شود. 
• بیدار شدن: تنظیم یک زنگ تصادفی هر شب برای بیدار شدن و ادرار کردن ممکن است برای جلوگیری از شب ادراری مفید باشد. 

درمان با دارو

دارو می‌تواند یک درمان موثر برای شب ادراری باشد، اما فقط تا زمانی که مصرف شود. دارو فقط با علائم و نه علل اصلی شب ادراری مقابله می‌کند. بنابراین توصیه می‌شود که درمان‌های رفتاری را نیز امتحان کنید. رایج‌ترین داروها هورمون ADH را تقلید می‌کنند، تولید ادرار را در کلیه‌ها کند می‌کنند و موارد شب ادراری را کاهش می‌دهند. 

عمل جراحی

جراحی فقط زمانی باید در نظر گرفته شود که سایر گزینه‌های غیر تهاجمی برای درمان کارآمد نباشند. قبل از انتخاب جراحی با متخصص در مورد گزینه‌های دیگر صحبت کنید. انواع جراحی عبارت‌اند از: 

• تحریک عصب ساکرال: ریشه‌های عصب ساکرال تحریک می‌شوند و باعث کاهش فعالیت در عضلات مثانه می‌شوند که به آرام شدن ماهیچه کمک می‌کند و دائما منقبض نمی‌شود. این شکل از جراحی در صورت داشتن بی‌اختیاری ادرار اضطراری متوسط ​​تا شدید توصیه می‌شود. 
• سیتوپلاستی: مثانه باز می‌شود و تکه‌ای از روده اضافه می‌شود تا ظرفیت مثانه افزایش یابد و بی‌ثباتی مثانه کاهش یابد. 
• میکتومی دترسور: بخشی از عضله بیرونی اطراف مثانه برداشته می‌شود و انقباضات مثانه را تقویت می‌کند و تعداد آن‌ها را کاهش می‌دهد. 

کلام پایانی 

در این مقاله، به صورت کامل به علل شب ادراری در افراد بزرگسال پرداختیم و راه‌های پیشگیری از این وضعیت را ذکر کردیم. این مشکل می‌تواند عوارضی را بر زندگی افراد بگذارد، بنابرای درمان آن بسیار مهم است. با خواندن این مقاله، با عوارض و راه‌های درمان آن آشنا می‌شوید. 

سوالات متداول