سندروم مثانه دردناک که به عنوان سیستیت بینابینی نیز شناخته می‌شود، یک اختلال مزمن در دستگاه ادراری است که با درد و فشار در ناحیه مثانه و پایین شکم همراه است. این سندروم می‌تواند منجر به تکرر ادرار، احساس نیاز فوری به تخلیه مثانه، و ناراحتی قابل توجهی در زندگی روزمره فرد شود. علت دقیق این اختلال ناشناخته است، اما عواملی مانند نقص در پوشش داخلی مثانه، عفونت‌های مکرر، و التهابات مزمن در بروز آن نقش دارند. تشخیص و مدیریت صحیح این بیماری برای بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

سندروم مثانه دردناک چیست؟

دستگاه ادراری شامل کلیه‌ها، مثانه، حالب و مجرای ادراری است. وقتی که شما دچار سندروم مثانه دردناک شوید، دیواره مثانه شما متورم و تحریک می‌شود. تکرر ادرار و میزان کم ادرار جزو علائم اصلی سندروم مثانه‌دردناک هستند. بیماری سندروم مثانه‌دردناک بیشتر در بانوان اتفاق می‌افتد و روند عادی زندگی را مختل می‌سازد. به طور کلی درمان قطعی برای سندروم مثانه‌دردناک وجود ندارد؛ اما داروهایی وجود دارند که می‌توانند به علائم این بیماری بهبود ببخشند.

دلایل ابتلا به سندروم مثانه دردناک

سندرم مثانه دردناک، که به عنوان سیستیت بینابینی نیز شناخته می‌شود، یک وضعیت مزمن است که باعث درد و فشار در ناحیه مثانه می‌شود. دلایل دقیق این سندرم هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عوامل مختلفی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند. این عوامل شامل نقص در پوشش محافظ مثانه که باعث نشت مواد تحریک‌کننده به دیواره مثانه می‌شود، مشکلات عصبی که باعث ارسال سیگنال‌های درد غیرطبیعی به مثانه می‌شوند، التهابات مزمن یا عفونت‌های مجاری ادراری، اختلالات سیستم ایمنی که به بافت‌های مثانه حمله می‌کنند، و در برخی موارد، عوامل ژنتیکی و استرس‌های روانی نیز می‌توانند نقش داشته باشند. این عوامل می‌توانند به صورت ترکیبی عمل کرده و باعث بروز علائم سندرم مثانه دردناک شوند.

علائم سندروم مثانه دردناک

علائم و نشانه‌های سندروم مثانه دردناک در افراد مختلف متفاوت است. در صورتی که به این بیماری مبتلا باشید، علائم شما نیز امکان دارد در طول زمان تغییر کنند و به طور دوره‌ای در پاسخ به عوامل محرک رایج مانند قاعدگی، نشستن طولانی‌مدت، استرس، ورزش و فعالیت جنسی تشدید شوند. علائم رایج سندروم مثانه‌دردناک شامل موارد زیر هستند:

• درد در قسمت لگن یا بین واژن و مقعد در بانوان
• درد بین کیسه بیضه و مقعد در مردان
• درد مزمن لگن
• نیاز مداوم و فوری به دفع ادرار
• تکرر ادرار با مقدار ادرار کم
• درد هنگام پر شدن مثانه
• درد هنگام رابطه جنسی

شدت همه این علائم در افراد متفاوت هستند و امکان دارد برخی افراد هیچ یک از این علائم را تجربه نکنند. درحالی‌که علائم سندروم مثانه‌دردناک می‌توانند شبیه علائم عفونت دستگاه ادراری باشد، اما معمولاً در بیماری سندروم مثانه‌دردناک هیچ‌گونه عفونتی در مثانه مشاهده نمی‌شود.

عوامل خطر سندروم مثانه دردناک

عواملی وجود دارند که احتمال ابتلا به سندروم مثانه دردناک را بالا می‌برد، این عوامل شامل جنسیت، سن افراد و داشتن سابقه دردهای مزمن هستند. در ادامه مقاله به توضیح هر یک از این عوامل خواهیم پرداخت:

• جنسیت: به طور معمول بانوان بیشتر از آقایان دچار سندروم مثانه‌دردناک می‌شوند. علائم این بیماری در آقایان شباهت‌های زیادی به بیماری پروستاتیت دارد.
• سن افراد: اکثر بیماران دارای سندروم مثانه‌دردناک بالای ۳۰ سال سن دارند.
• سابقه دردهای مزمن: بیماری سندروم مثانه‌دردناک می‌تواند با دیگر دردهای مزمن مرتبط باشد. تعدادی از این دردهای مزمن شامل سندروم روده تحریک پذیر یا فیبرومیالژیا هستند.

عوارض سندروم مثانه دردناک

سندروم مثانه‌دردناک می‌تواند عوارض مختلفی داشته باشد. این عوارض شامل پایین آمدن ظرفیت مثانه، اختلال در فعالیت‌های روزانه، مشکلات زناشویی و مشکلات عاطفی هستند. توضیح این عوارض عبارت‌اند از:

• پایین آمدن ظرفیت مثانه: بیماری سندروم مثانه‌‌دردناک می‌تواند به دیواره مثانه آسیب وارد کند که این آسیب‌ها ظرفیت مثانه را پایین می‌آورند.
• اختلال در فعالیت‌های روزانه: تکرر ادرار و درد ایجاد شده توسط سندروم مثانه‌‌دردناک می‌توانند باعث اختلال در فعالیت‌های اجتماعی، فعالیت‌های کاری و دیگر فعالیت‌ها شوند.
• مشکلات زناشویی: تکرر ادرار و درد ناشی از سندروم مثانه‌دردناک می‌توانند باعث اختلال در روابط شخصی و مشکلات زناشویی شوند.
• مشکلات عاطفی: درد مزمن و اختلال در خواب ناشی از سندروم مثانه‌دردناک می‌توانند باعث استرس و افسردگی شوند.

همچنین درمورد انسداد مجاری ادراری، بخوانید!

تشخیص سندروم مثانه دردناک

روش‌های مختلفی برای تشخیص سندروم مثانه دردناک وجود دارد که پزشک بسته به شرایط  و سابقه پزشکی شما این آزمایش‌ها را تجویز خواهد کرد. روش‌های تشخیص این بیماری شامل موارد زیر هستند:

• سابقه پزشکی: پزشک شما امکان دارد از شما بخواهد علائم خود را توصیف کرده و حجم مایعات مصرفی و دفع شده را ثبت کنید و به پزشک ارائه دهید.
• معاینه لگن: در این معاینه، پزشک واژن و دهانه رحم را بررسی کرده و برای ارزیابی، ارگان‌های داخلی لگن و شکم شما را معاینه می‌کند.
• آزمایش ادرار: پزشک از ادرار شما نمونه برداری می‌کند تا عفونت‌های احتمالی را تشخیص دهد.
• سیستوسکوپی: پزشک یک لوله نازک با دوربین کوچک (سیستوسکوپ) را از طریق مجرای ادرار وارد کرده و پوشش داخلی مثانه را بررسی می‌کند. همچنین پزشک مایعی به مثانه تزریق می‌کند تا ظرفیت مثانه را اندازه‌گیری کند.
• بیوپسی: در طی سیستوسکوپی تحت بی‌حسی، پزشک نمونه‌ای از بافت مثانه و مجرای ادراری را برای بررسی به آزمایشگاه می‌فرستد. این کار برای بررسی سرطان مثانه و دیگر علل نادر درد مثانه انجام می‌شود.

درمان سندروم مثانه دردناک

به طور کلی برای درمان علائم سندروم مثانه‌ دردناک روش ساده‌ای وجود ندارد، و هر روش درمانی برای هر بیماری قابل استفاده نیست. پزشک امکان دارد برای درمان شما از یک یا چند روش به‌صورت ترکیبی استفاده کند. در ادامه مقاله به توضیح روش‌های درمانی مورد استفاده برای سندروم مثانه‌دردناک خواهیم پرداخت.

فیزیوتراپی

استفاده از فیزیوتراپی می‌تواند درد لگن ناشی از سندروم مثانه‌‌دردناک را از بین برده و باعث رفع گرفتگی عضلات نیز شود. این گرفتگی‌ها در ماهیچه‌های لگن شما به شکل ناهنجاری‌هایی ظاهر می‌شوند که باعث حس درد و فشار در بخش لگن می‌شوند.

داروهای خوراکی

داروهایی وجود دارند که می‌توانند باعث از بین رفتن علائم سندروم مثانه‌‌دردناک شوند. این داروها شامل موارد زیر هستند:

• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن
• داروهای ضد افسردگی مانند لوراتادین
• داروی المیرون

تحریک اعصاب

تکنیک‌های تحریک عصب شامل تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) و تحریک عصب خاجی می‌شوند. در روش TENS، پالس‌های الکتریکی ملایم درد لگن را تسکین داده و در برخی موارد، تعداد دفعات ادرار را کاهش می‌دهند. این روش جریان خون به مثانه را افزایش می‌دهد و عضلاتی که به کنترل مثانه کمک می‌کنند را تقویت می‌کند. در این روش سیم‌های الکتریکی روی کمر یا بالای ناحیه تناسلی قرار می‌گیرند و پالس‌های الکتریکی را ارسال می‌کنند؛ مدت زمان و تعداد جلسات درمانی به اثربخشی برای هر فرد بستگی دارد.

در روش تحریک عصب خارجی، اعصاب خاجی که رابط اصلی بین نخاع و اعصاب مثانه هستند، تحریک می‌شوند و فوریت ادراری مرتبط با سندروم مثانه‌دردناک را کاهش می‌دهند. برای انجام تحریک عصب خارجی سیم نازکی در نزدیکی اعصاب خاجی قرار داده شده و پالس‌های الکتریکی به مثانه ارسال می‌شود که مشابه کاری است که ضربان‌ساز برای قلب انجام می‌دهد. این روش درد سندروم مثانه‌دردناک را به طور کلی از بین نمی‌برد، اما می‌تواند به تسکین برخی از علائم تکرر ادرار کمک کند.

تزریق مستقیم دارو به مثانه

در روش تزریق مستقیم داخل مثانه، پزشک داروی تجویزی دی‌متیل سولفوکسید (Rimso-50) را از طریق یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر (کاتتر) که از مجرای ادراری وارد می‌شود، به داخل مثانه شما می‌فرستد. این محلول گاهی با داروهای دیگری مانند بی‌حس‌کننده موضعی مخلوط می‌شود و به مدت حدود ۱۵ دقیقه در مثانه باقی می‌ماند. سپس با ادرار کردن محلول را از مثانه خارج می‌کنید.

جراحی

پزشکان به ندرت از جراحی برای درمان سندروم مثانه دردناک استفاده می‌کنند، زیرا برداشتن مثانه درد را تسکین نمی‌دهد و می‌تواند منجر به عوارض دیگری شود. افرادی که درد شدید دارند یا مثانه آن‌ها حجم بسیار کمی از ادرار را می‌تواند نگه دارد، کاندیدای جراحی هستند، اما معمولاً تنها پس از شکست سایر درمان‌ها و تأثیر علائم بر کیفیت زندگی. گزینه‌های جراحی شامل موارد زیر هستند:

• سوزاندن زخم‌ها (Fulguration): این روش کم تهاجمی شامل وارد کردن ابزارهایی از طریق مجرای ادرار برای سوزاندن زخم‌هایی است که می‌توانند با سندروم مثانه‌دردناک مرتبط باشند.
• برش زخم‌ها (Resection): این روش کم تهاجمی شامل وارد کردن ابزارهایی از طریق مجرای ادرار برای بریدن زخم‌ها است.

پیشگیری از سندروم مثانه دردناک

برای پیشگیری از سندروم مثانه دردناک، رعایت چندین نکته مهم است. مایعات کافی و سالم مصرف کنید و از مصرف نوشیدنی‌های تحریک‌کننده مانند قهوه، الکل و نوشیدنی‌های گازدار پرهیز کنید. رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید و از مصرف غذاهایی که امکان دارد مثانه را تحریک کنند، مانند غذاهای تند و ترش خودداری کنید. ورزش منظم و مدیریت استرس نیز در کاهش ریسک ابتلا به این بیماری موثر است. همچنین، رعایت بهداشت فردی و استفاده از محصولات بهداشتی مناسب برای ناحیه تناسلی به پیشگیری کمک می‌کند. در نهایت، اگر علائمی مانند تکرر ادرار یا درد مزمن در ناحیه لگن را تجربه کردید، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید تا از تشخیص و درمان به موقع بهره‌مند شوید.

کلام پایانی

سندروم مثانه دردناک یک بیماری چالش‌برانگیز است که می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی بگذارد. با این حال، با مدیریت صحیح و پیگیری درمان‌های مناسب، می‌توان علائم آن را کنترل کرد. تغییرات در سبک زندگی، رژیم غذایی متعادل، و استفاده از روش‌های مختلف درمانی؛ مانند داروها و تکنیک‌های تسکین درد، همگی می‌توانند مؤثر باشند. در صورتی که هریک از علائم ذکر شده را تجربه کردید حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید.