سن و جنسیت از عوامل موثر بر ابتلا به سرطان مثانه هستند. این نوع سرطان در سنین بالاتر به ویژه در افراد بالای ۵۰ سال بیشتر از افراد جوان دیده می‌شود. همچنین مشخص شده است که این بیماری در مردان ۴ یا ۵ برابر بیشتر از زنان است. سرطان مثانه هفتمین نوع سرطان شایع در مردان است. با این حال، نرخ مرگ و میر برعکس است. میزان مرگ و میر ناشی از کنسر مثانه در زنان بیشتر از مردان است. مطالعات همچنین نشان داده‌اند که اکثر افراد مبتلا به این سرطان سفید پوست هستند. 

سرطان مثانه چیست؟ 

سرطان مثانه، اغلب قبل از رسیدن به مرحله متاستاز قابل درمان است. کنسر مثانه نیز یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در دستگاه ادراری است. مثانه ساختاری انعطاف‌پذیر دارد و قسمتی است که ادرار در آن تجمع می‌یابد. پس از اینکه ادرار در مثانه ذخیره شد، از طریق مجرای ادرار از بدن دفع می‌شود. ماهیچه‌هایی که به مثانه اجازه می‌دهند با توجه به مقدار ادرار کشیده شود نیز در این فرآیند دفع شرکت می‌کنند. تکثیر کنترل نشده سلول‌های مثانه به دلایل مختلف سرطان مثانه نامیده می‌شود. سلول‌های سرطانی معمولاً از سلول‌های uroepithelial در مثانه تشکیل شده‌اند و می‌توانند در آینده به عضلات، غدد لنفاوی، بافت‌ها و اندام‌های اطراف گسترش یابند. تومور اغلب می‌تواند سیستم دفعی و همچنین مثانه را تحت تاثیر قرار دهد و همچنین ممکن است خوش خیم یا بدخیم باشد. 

همچنین درمورد سرطان حالب نیز بدانید!

علائم سرطان مثانه چیست؟ 

علائم این بیماری عبارت‌اند از: 

• وجود خون در ادرار (هماتوری) 
• نیاز ناگهانی به ادرار کردن
• داشتن مشکل در ادرار کردن
• ناتوانی در دفع ادرار
• احساس درد یا سوزش در هنگام ادرار
• ادرار کردن بیشتر از حد معمول

وجود خون در ادرار، شایع‌ترین و مشخص‌ترین علامت سرطان مثانه است. علائم دیگری نیز ممکن است به دلیل بیماری‌هایی مانند عفونت و سنگ مثانه رخ دهد. با این حال، به ویژه در افراد بالای ۵۰ سال و سیگاری ها، در صورت وجود خون در هنگام ادرار، خطر تشخیص این سرطان بالا است. در برخی موارد، حتی اگر سرطان پیشرفت کند، هیچ علامتی وجود ندارد. علائم پیشرفته مانند درد کمر، پا، لگن و شکم، کاهش اشتها و کاهش وزن ناگهانی ممکن است نشان دهنده متاستاز سرطان باشد. بسته به متاستاز، نواحی درد ممکن است از بیمار به بیمار دیگر متفاوت باشد. 

دلایل سرطان مثانه

مانند بسیاری از انواع سرطان، علت کنسر مثانه به طور کامل شناخته شده نیست، اما مشخص است که برخی از عوامل می‌توانند باعث سرطان شوند که عبارت‌اند از: 

• کشیدن سیگار
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
• عوامل ژنتیکی
• سنگ مثانه
• مصرف کم مایعات روزانه
• مواجهه شدید با مواد شیمیایی
• عفونت‌های مثانه
• مصرف بیش از حد غذاهای چرب و حاوی مواد افزودنی

انواع سرطان مثانه چیست؟ 

سرطان مثانه، به طور جداگانه با توجه به سلول‌هایی که تومورهای سرطانی در مثانه ظاهر می‌شوند، ضخامت دیواره مثانه، درجه تومورها و نحوه رشد سلول‌های سرطانی طبقه‌بندی می‌شوند. انواع کنسر مثانه با توجه به سلول‌هایی که تومورهای سرطانی در آن‌ها ظاهر می‌شود به شرح زیر است: 

• کارسینوم اوروتلیال
• آدنوکارسینوم
• سرطان سلول سنگ‌فرشی

کارسینوم اوروتلیال

کارسینوم اوروتلیال، یکی از شایع‌ترین انواع سرطان مثانه، در سلول‌های ادراری رخ می‌دهد. از آنجایی که این سلول‌ها که در قسمت داخلی مثانه قرار دارند در دستگاه ادراری نیز یافت می‌شوند، تومورها می‌توانند در سراسر این ناحیه قرار گیرند. 

آدنوکارسینوم

آدنوکارسینوم، نوع نادری از سرطان مثانه، تقریباً ۱٪ از کل موارد را تشکیل می‌دهد. 

سرطان سلول سنگ‌فرشی

در برخی موارد، تحریکات مزمن در مثانه رخ می‌دهد. عوارض ناشی از استفاده طولانی مدت از سوند (کاتتر) یا التهاب باعث ظاهر شدن سلول‌های سنگفرشی می‌شود. این نوع، مانند آدنوکارسینوما، بسیار نادر است. انواع سرطان با توجه به ضخامت دیواره مثانه به شرح زیر طبقه‌بندی می‌شوند: 

سرطان مهاجم

سرطان مثانه مهاجم تعریفی است که برای مواردی استفاده می‌شود که لایه ماهیچه‌ای مثانه درگیر شده یا تومور به خارج از مثانه گسترش می‌یابد. خطر متاستاز، در این نوع سرطان بیشتر است، بنابراین ارزیابی متاستاتیک باید در این گروه انجام شود. 

سرطان غیر تهاجمی

سرطان‌هایی که محدود به قسمت داخلی مثانه هستند و لایه عضلانی را درگیر نمی‌کنند به عنوان سرطان غیر تهاجمی ارزیابی می‌شوند. آن‌ها، معمولاً سرطان‌های مرحله اولیه هستند و با توجه به درجه تومورهای سرطانی، سرطان مثانه به شرح زیر طبقه‌بندی می‌شود: 

تومور درجه پایین

این تومورها که درجه پایین نامیده می‌شوند، ساختار و ظاهری مشابه سلول‌های استاندارد دارند. تومورهای با خطر کم گسترش به سمت دیواره مثانه عموماً به کندی رشد می‌کنند. 

تومور درجه بالا

تومورهای درجه بالا با ساختار تهاجمی ظاهری غیر طبیعی دارند که با سلول‌های استاندارد متفاوت است. این تومورها می‌توانند به سرعت به قسمت‌های مختلف مثانه گسترش یابند. سرطان مثانه نیز بر اساس نحوه رشد تومورها تقسیم می‌شود: 

• کارسینوم تخت: کارسینوم مسطح که با نام Carcinoma In Situ نیز شناخته می‌شود، یکی از سرطان‌های مهاجم مثانه است. تومورهایی که به سمت دیواره مثانه گسترش می‌یابند و به قسمت‌های داخلی گسترش نمی‌یابند، کارسینوم مسطح نامیده می‌شوند. 
• کارسینوم اوروتلیال پاپیلاری: این تومورها که فقط در ناحیه داخلی مثانه پخش می‌شوند، در سلول‌های ادراری ایجاد می‌شوند. اگرچه سلول‌های سرطانی معمولاً در مثانه باقی می‌مانند، اما در برخی موارد می‌توانند متاستاز بدهند. 

مراحل سرطان مثانه

کنسر مثانه، در چارچوب طبقه‌بندی TNM، با توجه به درجه و وسعت تومور، رسیدن آن به غدد لنفاوی در ناحیه داخلی و وضعیت متاستاز به مراحلی تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از: 

• مرحله ۰: در این مرحله که سرطان مثانه سطحی نیز نامیده می‌شود، سلول‌های سرطانی فقط در مثانه دیده می‌شوند. با این حال، شکل تهاجمی این مرحله نیز وجود دارد. 
• مرحله I: در مرحله اول، تومورهای سرطانی به غدد لنفاوی، ماهیچه‌ها یا هیچ عضو دیگری غیر از مثانه گسترش پیدا نکرده اند. در این مرحله تومورها در لایه‌های داخلی مثانه اما در قسمت‌های عمیق دیده می‌شوند. از آنجایی که سلول‌های پخش شده در داخل مثانه را می‌توان با روش سیستوسکوپی از بین برد، این مرحله نیز مانند مرحله ۰، سطحی نامیده می‌شود. 
• مرحله دوم: اگرچه تومورها به هیچ عضوی متاستاز ندادند، اما در عضله و دیواره مثانه پخش شدند. 
• مرحله III: در این مرحله که گسترش به بافت‌های اطراف مثانه مشاهده می‌شود، تومور هنوز به اندام‌ها گسترش نیافته است. 
• مرحله IV: در این مرحله تومورها به لگن و شکم و همچنین مثانه گسترش یافته اند. همچنین متاستاز به اندام‌ها و بافت‌های دور مانند کبد و ریه‌ها وجود دارد. 

تشخیص سرطان مثانه

اورولوژیست‌ها از روش‌هایی مانند: تست‌های آزمایشگاهی بیوشیمیایی، روش‌های تصویربرداری، سیستوسکوپی و بیوپسی برای تشخیص استفاده می‌کنند. معاینه فیزیکی جایگاه محدودی در کنسر مثانه دارد. به طور کلی سرطان مثانه، در مراحل پیشرفته با معاینه فیزیکی قابل تشخیص است. در صورت مشکوک بودن به بیماری، پزشکان ابتدا درخواست آزمایشات آزمایشگاهی و رادیولوژیکی می‌کنند. این آزمایش‌ها شامل آزمایش ادرار، آزمایش‌های مختلف خون و سونوگرافی است. 

توموگرافی کامپیوتری یا اوروگرافی

اگر بیمار مشکوک به تومور مثانه و خونریزی در ادرارباشد و پزشک آن را در سونوگرافی تشخیص نداده باشد، ممکن است توموگرافی کامپیوتری یا اوروگرافی MRI انجام شود. آزمایش دیگری که می‌توان انجام داد سیتولوژی ادرار است. در سیتولوژی ادرار، وجود سلول‌های سرطانی زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود.

سیستوسکوپی

حتی اگر همه این آزمایش‌ها طبیعی باشند، مهم‌ترین آزمایشی که باید در بیمار مشکوک به سرطان مثانه انجام شود سیستوسکوپی است. سیستوسکوپی روشی است که برای مشاهده داخل مثانه با ورود به دستگاه ادراری توسط دوربین انجام می‌شود. سیستوسکوپی که عموماً با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، برای نمونه برداری از بافت و انجام بیوپسی نیز انجام می‌شود.

 فرآیند نمونه برداری از بافت در طی سیستوسکوپی برداشتن از طریق مجرای ادرار (TUR) نامیده می‌شود. علاوه بر تشخیص، TUR به عنوان یک روش درمانی در انواع سرطان‌های غیرتهاجمی که در مراحل اولیه کشف می‌شوند نیز استفاده می‌شود و امکان نمونه برداری از تومور مثانه و بافت عضلانی را فراهم می‌کند. 

درمان سرطان مثانه

درمان سرطان مثانه، بسته به نوع سرطان، مرحله آن، وضعیت متاستاز و وضعیت سلامت عمومی بیماران با روش‌های مختلفی برنامه ریزی می‌شود. روش‌های درمان کنسر مثانه عبارت‌اند از: 

• برداشتن پیشابراه (TUR) 
• سیستکتومی
• رادیوتراپی
• شیمی درمانی
• ایمونوتراپی

برداشتن پیشابراه (TUR) 

رزکسیون ترانس پیشابراه (TUR)، روشی است که با کمک سیستوسکوپ از مجاری ادراری به مثانه می‌رسد. این روش که هم برای تشخیص و هم برای درمان سرطان در مراحل اولیه استفاده می‌شود، با اعمال جریان الکتریکی، سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد. پس از عمل TUR، خطر باقی ماندن سلول‌های سرطانی در مثانه وجود دارد. بنابراین، متخصصان اورولوژی ممکن است شیمی درمانی را برای از بین بردن این سلول‌ها برنامه ریزی کنند.

شیمی درمانی به طور کلی با استفاده از کاتتر مستقیماً در مثانه انجام می‌شود. پس از متوسط ​​۸ هفته شیمی درمانی، نتایج موفقیت‌آمیزی در سرطان‌های غیر تهاجمی به دست می‌آید. 

سیستکتومی

روش سیستکتومی که به دو دسته رادیکال و جزئی (سگمنتال) تقسیم می‌شود که بر اساس برداشتن مستقیم تمام یا بخشی از مثانه است. اگر تومور، به قسمت محدودی از مثانه حمله کرده باشد، ممکن است سیستکتومی سگمنتال، در بیماران مبتلا به سرطان آدنو سرطان در نظر گرفته شود. این جراحی برای سایر سرطان‌های مثانه مناسب نیست و در این روش فقط قسمت‌های تومور مثانه برداشته می‌شود. در سیستکتومی رادیکال، کل مثانه و هم بخشی از حالب برداشته می‌شود، در برخی موارد می‌توان کل دستگاه ادراری را خارج کرد.

در خانم‌ها قسمت‌هایی مانند رحم و تخمدان‌ها و در آقایان قسمت‌هایی مانند پروستات و وزیکول‌های منی برداشته می‌شوند. برخی از خطرات مانند: عفونت، خونریزی، مشکلات نعوظ در مردان، آسیب به بافت‌ها و اندام‌های اطراف و لخته شدن خون، به ویژه در جراحی سیستکتومی رادیکال وجود دارد. . پس از سیستکتومی رادیکال، جریان ادرار در بیماران با روش‌های جراحی بازیابی می‌شود. مثانه مصنوعی که معمولا از روده‌ها به دست می‌آید، به دستگاه ادراری متصل می‌شود و بیماران می‌توانند به طور طبیعی ادرار کنند. 

رادیوتراپی 

این روش درمانی برای بیمارانی است که درگیری عضلانی بدون متاستاز دوردست دارند و نمی‌خواهند مثانه‌شان برداشته شود یا نمی‌توانند جراحی را تحمل کنند. نباید فراموش کرد که موفقیت جراحی (سیستکتومی) در سرطان مهاجم مثانه بهتر از رادیوتراپی و شیمی درمانی است. درمان رادیوتراپی، برای سرطان مثانه می‌تواند به صورت داخلی و خارجی اعمال شود. در کاربردهای خارجی، به بیماران در حالت ایستاده پرتو داده می‌شود، در حالی که کاربردهای داخلی نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند. پرتوها که عموماً از طریق دستگاه ادراری با کمک ایمپلنت داده می‌شوند، گاهی اوقات از طریق یک برش در ناحیه شکم اعمال می‌شوند. 

شیمی درمانی

شیمی درمانی، درست مانند رادیوتراپی، برای کوچک کردن یا از بین بردن کامل سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. تفاوت این دو روش در این است که شیمی درمانی یک درمان دارویی است. بسته به شرایط بیمار، یک یا چند دارو در طول شیمی درمانی استفاده می‌شود. در برخی موارد، به ویژه زمانی که سیستکتومی رادیکال مناسب تشخیص داده شود، شیمی درمانی نیز می‌تواند قبل از عمل اعمال شود. به این ترتیب هدف آن کوچک کردن تومور است. 

ایمونوتراپی

درمان ایمونولوژیک، با استفاده از داروها انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که سیستم ایمنی بدن روی سلول‌های سرطانی عمل می‌کند. دارویی که مستقیماً در مثانه با کمک کاتتر تجویز می‌شود، سلول‌های این ناحیه را قادر می‌سازد تا با سلول‌های سرطانی مبارزه کنند. 

کلام پایانی

در این مقاله به بررسی کامل سرطان مثانه پرداخته‌ایم و انتظار می‌رود با مطالعه آن تمام نکات در مورد انواع، روش‌های تشخیص، عوارض و راه‌های درمان این سرطان آشنا شده باشید. در این مقاله، بررسی کردیم که به چه دلایلی شیوع این بیماری در آقایان نسبت به خانم‌ها بیشتر است.

سوالات متداول