یکی از انواع مهم عفونت‌های مجاری ادراری، پیلونفریت است که در آن یک یا هر دو کلیه عفونی می‌شوند. کلیه‌ها ممکن است توسط باکتری یا ویروس آلوده شوند. همچنین، ممکن است باعث شود افراد احساس بیماری کنند و شرایطی است که نیاز به درمان دارد. این مقاله در مورد عفونت کلیه و اقداماتی که باید در مورد آن انجام دهید بیشتر توضیح می‌دهد. 

پیلونفریت چیست؟ 

پیلونفریت، نوعی التهاب است که معمولاً به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود. عفونت کلیه یک حالت التهابی است که ممکن است به دلیل‌عدم بهداشت کافی، عفونت باکتریایی یا ویروسی، یا مشکلات دیگر در سیستم ادراری ایجاد شود. علائم آن تب، درد شدید در ناحیه پشتی، ادرار کدر یا خونی و مشکلات دیگر در تولید ادرار است. در صورت تشخیص عفونت کلیه، درمان مناسب توسط پزشک تعیین خواهد شد که شامل مصرف آنتی‌بیوتیک و مراقبت‌های دیگر می‌شود. 

در مورد تغییر رنگ ادرار نیز بخوانید

کاربرد کلیه 

دستگاه ادراری سیستم زهکشی بدن است که شامل دو کلیه، دو حالب، یک مثانه و یک مجرای ادرار است. کلیه‌های سالم، شبانه روز برای پاکسازی خون کار می‌کنند و فیلتر اصلی بدن هستند. آن‌ها روزانه حدود ۱۵۰ لیتر خون را تمیز می‌کنند و هر روز با بیرون کشیدن آب و مواد زائد از خون، حدود ۱ الی ۲ لیتر ادرار تشکیل می‌دهند. ادرار به طور معمول از کلیه‌ها به سمت مثانه حرکت می‌کند و از طریق مجرای ادرار خارج می‌شود. کلیه به عنوان یک فیلتر، بسیاری از چیزها را برای حفظ سلامت ما کنترل می‌کند که عبارتند از: 

• تعادل مایعات
• سطح الکترولیت (به عنوان مثال، سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، اسید) 
• دفع مواد زائد به شکل ادرار
• تنظیم فشار خون و شمارش گلبول‌های قرمز

هنگامی که کلیه‌ها آسیب می‌بینند، ممکن است عملکرد خوبی نداشته باشند. در بیشتر موارد، برخی از آسیب‌ها مشکلات زیادی ایجاد نمی‌کنند، اما آسیب عمده ممکن است به درمان بیشتری مانند دیالیز نیاز داشته باشد. 

علائم پیلونفریت 

تکرر ادرار، احساس درد در هنگام دفع ادرار، درد در پشت، پهلو (زیر دنده ها) و کشاله ران، تب بالا به همراه لرز و همچین حالت تهوع و استفراغ از علائم پیلونفریت است. کودکان کوچکتر از ۲ سال ممکن است فقط تب بالا داشته باشند. آن‌ها ممکن است احساس درد نکنند، اما در ادرار کردن مشکل داشته باشند. افراد مسن نیز ممکن است علائم معمولی را نشان ندهند. در عوض، ممکن است نشانه‌هایی از گیجی، مشکل گفتار یا بینایی داشته باشند. 

علل پیلونفریت

اگرچه سیستم ادراری برای جلوگیری از ورود باکتری‌ها طراحی شده است، اما ممکن است مشکلاتی در آن رخ دهد. اشریشیا کلی (E. coli) یا سایر باکتری‌های موجود در روده می‌توانند از طریق مجرای ادرار وارد دستگاه ادراری شوند. این باکتری‌ها می‌توانند به سمت مثانه حرکت کنند، هنگامی که این اتفاق می‌افتد، می‌تواند باعث مشکلاتی مانند: سیستیت (التهاب مثانه و عفونت دستگاه ادراری (UTI) شود. اگر عفونت تا کلیه‌ها ادامه یابد، می‌تواند باعث عفونت کلیه شود که اگرچه نادر است، اما می‌تواند شدید باشد. حدود ۱ مورد از هر ۳۰ مورد عفونت ادراری منجر به عفونت کلیه می‌شود. 

اگر عفونت مثانه مکرر یا مشکل ساختاری در دستگاه ادراری وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به عفونت کلیه بیشتر است. افراد مبتلا به دیابت یا سیستم ایمنی ضعیف در معرض خطر بالایی برای عفونت هستند. زنان باردار مبتلا به عفونت ادراری باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرده و تحت درمان قرار گیرند. عفونت کلیه در زن باردار می‌تواند بسیار جدی باشد. ادرار به طور معمول فقط در یک جهت (از کلیه‌ها به مثانه) جریان دارد. اگر جریان ادرار مسدود شود یا در جهت اشتباه جریان یابد، ممکن است عفونت ایجاد شود. دلایلی که منجر به مسدود شدن جریان ادرار می‌شوند عبارتند از: 

• سنگ کلیه
• تومورهای داخل یا خارج دستگاه ادراری 
• مشکلات ساختاری دستگاه ادراری

در مورد رفلاکس ادراری نیز بخوانید.

تشخیص پیلونفریت

بسیاری از مشکلات در لگن و شکم می‌توانند علائمی مانند عفونت کلیه ایجاد کنند. برای تشخیص مشکل، پزشک ممکن است از آزمایش‌هایی استفاده کند که این آزمایش‌ها عبارتند از: 

• سابقه پزشکی
• معاینه فیزیکی
• آزمایش ادرار
• کشت ادرار
• کشت خون
• توموگرافی
• سونوگرافی کلیه
• سیستومتروگرام ادرار
• معاینه دیجیتال رکتوم (DRE)
• اسکن دی مرکاپتوسوکسینیک اسید

سابقه پزشکی

از بیمار سوالاتی در مورد علائم، زمان شروع و تاریخچه سلامت عمومی پرسیده می‌شود. 

معاینه فیزیکی

در معانیه فیزیکی، یک معاینه عمومی برای جمع آوری نمونه خون و ادرار انجام می‌شود. پزشک احتمالاً شکم فرد را برای بررسی درد یا حساسیت به فشار انجام می‌دهد. 

آزمایش ادرار

نمونه‌ای از ادرار برای بررسی علائم عفونت آزمایش می‌شود. تعداد بالای گلبول‌های سفید و باکتری‌ها به معنای وجود عفونت است. 

کشت ادرار

در کشت ادرار، باکتری‌های موجود در ادرار، برای چند روز روی ظرف کشت، رشد می‌کنند. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کند تا بهترین آنتی بیوتیک را برای بیمار تجویز کند. 

کشت خون

کشت خون می‌تواند تشخیص دهد که آیا عفونت به خون سرایت کرده است یا خیر. 

توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن)

سی تی اسکن برای تشخیص عفونت کلیه ضروری نیست، اما تصاویر سه بعدی دقیق از دستگاه ادراری و کلیه‌ها را برای تشخیص مشکلات نشان می‌دهد. همچنین می‌تواند ببیند آیا انسدادی وجود دارد که نیاز به درمان باشد یا خیر. 

سونوگرافی کلیه

سونوگرافی می‌تواند تصاویری از کلیه‌ها و حالب‌ها ایجاد کند تا نشان دهد که آیا زخم‌ها، سنگ‌ها یا موارد دیگری وجود دارد که مجاری ادراری را مسدود می‌کند یا خیر. 

سیستومتروگرام ادرار

رادیوگرافی VCUG، تصویر اشعه ایکس از مثانه و مجرای ادرار است که در حالی که مثانه پر است و در حین ادرار گرفته می‌شود. در این روش از رنگ کنتراست استفاده می‌شود. همچنین می‌تواند مشکلات موجود در مجرای ادرار و مثانه را نشان دهد. 

معاینه دیجیتال رکتوم (DRE)

DRE نوعی معاینه فیزیکی از پروستات است. مردانی که ممکن است عفونت کلیه داشته باشند، ممکن است DRE انجام دهند تا ببیند آیا پروستات متورم، مثانه را مسدود کرده است یا خیر. 

اسکن دی مرکاپتوسوکسینیک اسید (DMSA)

دی مرکاپتوسوکسینیک اسید، از مقادیر کمی از مواد رادیواکتیو برای بررسی دقیق عملکرد کلیه‌ها استفاده می‌کند. دوربین‌ها و رایانه‌های ویژه تصاویری را ایجاد می‌کنند تا ببینند کلیه‌ها عفونی، آسیب دیده‌اند یا خیر. 

درمان پیلونفریت

پیلونفریت با آنتی بیوتیک درمان می‌شود. این دارو به صورت قرص برای مصرف در منزل توسط پزشک تجویز می‌شود. برای التیام عفونت و جلوگیری از بازگشت آن، مصرف دو یا چند هفته آنتی بیوتیک معمول است. پس از درمان، از کشت ادرار برای اطمینان از عدم بازگشت عفونت استفاده می‌شود. اگر عفونت مجددا برگشته باشد، برای دو هفته دیگر دارو ارائه می‌شود. در صورت تکرار ممکن است، تا ۶ هفته دارو استفاده شود. در صورت مشاهده انسداد در دستگاه ادراری یا نقص مادرزادی ممکن است به جراحی نیاز باشد. 

همچنین درمورد درمان عفونت ادراری نیز بخوانید.

بعد از درمان پیلونفریت

در صورت‌عدم نیاز به جراحی، بیمار طی چند روز پس از مصرف دارو، احساس بسیار بهتری خواهد داشت. حتی اگر علائم از بین رفته باشند، مهم است که کل دوره دارو را به پایان برساند تا عفونت دوباره برنگردد. در صورتی که عفونت کلیه بیش از یک بار عود کند، ممکن است دوز کمی از آنتی بیوتیک هر روز استفاده شود تا کلیه‌ها سالم بمانند. 

کلام پایانی

در این مقاله، به صورت کامل مفهوم عفونت کلیه را توضیح دادیم و با علائم و علل آن آشنا شدیم. همچنین راه‌ها و آزمایش‌هایی که برای تشخیص استفاده می‌شود را نیز به صورت دقیق بررسی کردیم. 

سوالات متداول