سوزش ادراری 

سوزش ادرار که به آن دیزوری یا دیسوریا (Dysuria) گفته می‌شود، یعنی فرد هنگام ادرار، سوزش، درد و ناراحتی را در مجرای ادرار حس می‌کند. مجرای خروج ادرار یا میزراه به علت‌های مختلفی ممکن است دچار درد و سوزش شود. گاهی سوزش ادرار، علائم دفع خون، دردناک شدن رابطه جنسی، خارش، درد بسیار زیاد، تب و لرز را نیز به همراه دارد. سوزش، خارش و درد، اگر در شروع ادرار باشد، نشانه عفونت و اگر در پایان ادرار باشد، نشانه مشکلی در مثانه یا پروستات است. به لحاظ آماری تعداد زنانی که دچار سوزش ادرار می‌شوند، بیشتر از آقایان است که نشانگر تاثیر مسائل جنسیتی مثل، بارداری در بروز این مشکل باشد. یکی دیگر از دلایل این بیماری در زنان کوتاه بودن اندازه لوله دفع ادرار است.

در مورد رفلاکس ادراری نیز بخوانید!

علت سوزش ادراری چیست؟

به طور کلی، علت سوزش ادراری در مردان، سرطان و داروهای آن، بیماری‌های (STD)، یا بیماری‌های حاصل از روابط جنسی آلوده، مانند: سوزاک، تبخال و زخم تناسلی، بیماری پروستاتیت، بیماری پیلونفریت (عفونت کلیه)، اورتریت (عفونت مجاری ادرار)، تنگی میزراه، UTI یا عفونت سیستم ادرار و استفاده از وسایل بهداشتی مانند: عطر، صابون و… است. علت سوزش ادراری در زنان، بیشتر در اثر عفونت‌های قارچی و باکتریایی مانند: بیماری کاندیدا، واژینوز باکتریایی (یا رشد بیش از حد باکتری در واژن)، کلامیدیا و سوزاک، تریکومونیازیس، واژینیت ویروسی و غیرعفونی، حساسیت مجرای تناسلی به وسایل نزدیکی یا مایع منی می‌باشند. به طور کلی، دلایل و بیماری‌هایی که باعث ایجاد سوزش ادرار می‌شوند، عبارتند از: 

• سنگ کلیه
• عفونت کلیه
• عفونت واژن
• عفونت‌ها و زخم‌های مقاربتی و جنسی
• کیست تخمدان‌ها
• التهاب سیستم ادراری و تناسلی
• سیستیت
• پروستاتیت
• اوروپاتی انسدادی

سنگ در کلیه و عفونت در کلیه و واژن

سنگ کلیه به دلیل انسداد مجرای ادراری به وجود می‌آید و منجر به سوزش ادراری یا Dysuria می‌شود. زمانی که سنگ در سیستم ادراری حرکت می‌کند، به مجرای ادراری آسیب می‌رساند و باعث التهاب و تحریک آن می‌شود. این وضعیت نیز باعث سوزش و درد هنگام ادرار کردن منجر می‌شود. همچنین، وقتی سنگ کلیه از بدن خارج می‌شود، با بافت‌های داخلی مجرای ادراری برخورد می‌کند و به آن‌ها آسیب می‌زند که این وضعیت نیز باعث سوزش ادراری می‌شود. علائم دیگر سنگ کلیه، شامل: حالت تهوع، استفراغ، سوزش ادرار، درد کمر، پهلو، تب و لرز می‌باشند. 

عفونت کلیه 

در صورت ابتلا به عفونت ادرار، کلیه‌ها، میزنای (مجرای انتقال دهنده ادرار به مثانه) یا عفونت در میزراه که لوله خروج ادرار از مثانه به بیرون است، فرد دچار تب، دفع خون با ادرار، بوی بد، درد در قسمت پهلو و تکرر ادرار می‌شود. باکتری‌های عامل این عفونت، از راه میزراه به مجرای ادرار و کلیه وارد می‌شوند و در نهایت منجر به سوزش ادراری می‌شوند. 

نکته: سوزش ادرار اگر همراه با دفع خون باشد، می‌تواند نشانه بیماری هماچوری یا بیماری خاصی در سیستم ادرار باشد یا در اثر ضربه به شکم، مثانه و شدت بالای عفونت ایجاد شده باشد که نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد. 

عفونت واژن 

عفونت واژن به این دلیل که بافت‌های مخاطی واژن و مجاور آن، در برخی شرایط آسیب می‌بینند، باعث سوزش ادراری می‌شوده. درواقع، عفونت واژن باعث تحریک و التهاب این بافت‌ها می‌شود که به سوزش و درد در هنگام ادرار کردن منجر می‌شود. همچنین، این عفونت باعث تحریک مجرای ادراری نیز می‌شود. از طریق تماس بین واژن و لوله ادرار، عفونت واژن تاثیر منفی بر روی جریان ادرار نیز دارد و باعث سوزش ادراری می‌شود.

در مورد تغییر رنگ ادرار نیز بخوانید!

عفونت‌ها و زخم‌های مقاربتی و جنسی

بعضی عفونت‌ها از طریق ارتباط جنسی منتقل شده و باعث سوزش ادرار می‌شوند؛ مانند، تبخال تناسلی، که عامل آن عفونت از راه مقاربت جنسی یا انتقال از طریق مادر باردار به نوزاد است و باعث ایجاد وزیکول‌هایی ریز و دردناک در محل عفونت می‌شود. عفونت‌های مقاربتی، منجر به سوزش ادرار، ترشحات غیر نرمال، زخم‌ها و تبخال تناسلی، کلامیدیا و سوزاک می‌شوند. از نشانه‌های سوزاک، سوزش ادراری و چرکی شدن ترشحات در آلت مردان و درد در ناحیه لگن با ترشحات چرکی واژن در زنان است. 

در زنان، اندومتریت یا عفونت‌های بیرون از سیستم ادرار، مشکلاتی مانند: ملتهب شدن دیواره رحم، التهاب لگن یا PID و سوزش ادرار را ایجاد می‌کنند. التهاب لگن، بیماری عفونی است که از واژن شروع شده و به مجاری ادرار، تخمدان، لوله فالوپ و تخمدان سرایت می‌کند. اگر سوزش ادرار در زمان قاعدگی باشد، معمولا به دلیل جدا شدن بافت رحم و ورود آن به مجرای ادرار و واژن است. در مردان، دیورتیکولیت یا بیماری‌های بیرون سیستم ادرار نیز باعث سوزش ادرار می‌شوند. این بیماری‌ها منجر به ضعیف شدن دیواره روده همراه با درد، عفونت، حساس شدن شکم و التهاب می‌شوند. 

کیست تخمدان‌ها

وجود کیست در تخمدان ها، باعث خونریزی غیرعادی، درد در ناحیه لگن، مثانه، کمر، کامل تخلیه نشدن مثانه، سوزش ادرار، درد قاعدگی می‌شود.

التهاب سیستم ادراری و تناسلی

التهاب‌های سیستم ادراری و تناسلی به دلایل مختلفی به وجود می‌آیند. سنگ کلیه، بیماری مثانه، حساسیت و تحریک‌پذیر شدن میزراه به دلیل فعالیت جنسی، یائسگی و خشک شدن واژن از جمله این دلایل هستند. همچنین حساس شدن واژن به دلیل استفاده از صابون، دستمال توالت، اسپرم کش‌ها، ابتلا به تومور در سیستم ادراری، تنگ بودن مجرای ادرار یا میزراه، استفاده از داروهای مختلف، مکمل‌ها و انجام فعالیت‌هایی که باعث حساسیت می‌شوند، مانند: دوچرخه سواری، ایجاد می‌شوند. 

سیستیت (Cystitis) 

بیماری سیستیت (Cystitis) یک بیماری التهابی است که معمولا باعث التهاب و تحریک مجرای ادراری می‌شود. این بیماری باعث سوزش ادراری، درد در هنگام ادرار کردن، تیره یا خونی ادرار و نشانه‌های دیگری می‌شود. اگر سیستیت همراه با عفونت ادراری باشد، علائم آن شدیدتر می‌شوند. درمان این بیماری معمولا شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، استراحت و مصرف بیشتر مایعات است. 

پروستاتیت

پروستاتیت، بیماری است مربوط به عفونت در غده پروستات است که باعث تب و لرز، تکرر ادرار و سوزش، دفع خون، مشکل در کنترل و تخلیه ادرار، درد دستگاه تناسلی، درد در کمر، شکم، مجاری ادرار، عضلات، لگن و ران، شده و در غده پروستات نیز تورم و التهاب ایجاد می‌کند. به دلیل ارتباط مستقیم مجرای ادرار با غده پروستات، عفونت و التهاب، به راحتی به این مجرا منتقل می‌شود. 

نکته: عفونت‌های ادراری و مقاربتی، متقابلا می‌توانند باعث ایجاد عفونت و التهاب در غده پروستات نیز شوند. 

اوروپاتی انسدادی

گاهی ادرار، به دلیل مسدود شدن مثانه یا مجاری ادرار، در اثر عفونت یا دلایل دیگر، به کلیه‌ها بر می‌گردد و این امر با سوزش ادرار همراه است که به آن اوروپاتی انسدادی گفته می‌شود.

عوامل خطری که علت سوزش ادراری هستند

برخی شرایط و عوامل خطر ابتلا به دیسوری یا دیسوریا را در افراد بالا می‌برند. قبلتر اشاره کردم که خانم‌ها بیشتر از آقایان به این مشکل دچار می‌شوند، بنابراین جنسیت یکی از این عوامل خطر است. برخی از عوامل خطر وجود دارند که باعث سوزش ادراری می‌شوند که عبارتند از: 

• جنسیت: زن‌ها به دلیل اینکه از نظر فیزیکی، مجرای ادرارشان به واژن نزدیک‌تر است، بیشتر امکان ورود باکتری و میکروب و عفونت را دارند. عفونت‌های قارچی در واژن، باعث ترشحات غیر طبیعی، بوی بد و سوزش ادرار می‌شوند. 
• سن: بالا رفتن سن به طور طبیعی، باعث ضعف بدن و سیستم ایمنی شده و زمینه ابتلا به بیماری‌های مختلف و عفونت‌ها، فراهم می‌شود. 
• بیماری‌های زمینه‌ای: بیماری‌هایی مانند: دیابت و بالا بودن قند خون، کلیه سنگ ساز و بزرگ شدن پروستات از جمله عوامل خطر سوزش ادراری هستند
• دوران بارداری: دوران بارداری بسیار حساس است و فشار زیادی در رحم مادر وجود دارد که باعث تخلیه نشدن ادرار از مثانه، عفونت و سوزش ادرار می‌شود. 

کلام پایانی

اگر هرگونه علامتی مانند سوزش ادراری، درد در هنگام ادرارکردن یا تغییرات دیگر در ادرار مشاهده می‌کنید، بهتر است که به پزشک مراجعه کنید تا علت این علامت را تشخیص دهد و درمان مناسب را تجویز کند. حفظ سلامتی ارزشمند است و بهتر است به مشکلات جسمانی خود توجه کنید و زودتر اقدام به درمان آن‌ها کنید. با توجه به اهمیت بهداشت، بهتر است مسائل مربوط به بهداشت جنسی و مجاری ادراری را جدی بگیرید.